Εθνικός Αγροτικός Σύνδεσμος Αντικομμουνιστικής Δράσης (ΕΑΣΑΔ) 1944 – Μια πληγή για τον πληθυσμό της Θεσσαλίας

Στις 16 Αυγούστου 1944, δύο μήνες πριν από την υποχώρηση των Γερμανών από τον Βόλο, το διορισμένο δημοτικό συμβούλιο της πόλης συνεδρίασε εκτάκτως για να αποφασίσει τη λήψη μέτρων για την εμπέδωση της τάξης. Η κατάσταση στην κατακτημένη πόλη κρινόταν «λίαν έκρυθμος και εγκυμονούσα κινδύνους».1

Η νέα πληγή στη βαριά τραυματισμένη από τη φασιστική κατοχή εργατούπολη ήταν τρεις ένοπλες «εθνικιστικές» ομάδες: ο Εθνικός Αγροτικός Σύνδεσμος Αντικομμουνιστικής Δράσης (ΕΑΣΑΔ), οι Εθνικές Αντικομμουνιστικές Ομάδες (ΕΑΟ) και η Ομάδα Ανω Λεχωνίων. Τα ιδιότυπα αυτά «Τάγματα Ασφαλείας» εμφανίστηκαν και έδρασαν σε ολόκληρη τη Θεσσαλία, από τις αρχές Απριλίου έως τον Σεπτέμβριο 1944. Οπως και οι άλλες τέτοιου τύπου οργανώσεις σε ολόκληρη τη χώρα, με πρόσχημα την «καταστροφή του κομμουνισμού» και την «εξουδετέρωση όλων των κινήσεων που ήταν πιθανό να βλάψουν τα εθνικά συμφέροντα»2, συνεργάστηκαν με τις κατοχικές αρχές -ελληνικές και γερμανικές- από τις οποίες χρηματοδοτήθηκαν και εξοπλίστηκαν.

Οι ΕΑΣΑΔίτες έχουν μείνει στη συλλογική μνήμη ως «κατακάθια της κοινωνίας»3. Διακρίνονταν από το γαλάζιο περιβραχιόνιο ή το δίκοχο με τα αρχικά της οργάνωσης. Αρχηγός τους ήταν ο Τάκης Μακεδόνας ή «Μαύρος», πρώην υπαξιωματικός της Χωροφυλακής, φοβερός στην όψη και κατά φήμες σαδιστής. Αρχικά είχε σταλεί ως εκπρόσωπος του ΕΔΕΣ Βόλου στον ΕΔΕΣ Αθηνών για να ζητήσει τη συγκρότηση ένοπλων σωμάτων ως αντίπαλο δέος στο ΕΑΜ. Στη συνέχεια όμως αυτονομήθηκε και συγκρότησε ένοπλα σώματα υπό την αιγίδα της Γερμανικής Ασφάλειας (SD)4. Εκτελέστηκε από τον ΕΛΑΣ στη Μάχη του Κιλκίς, όπου είχε καταφύγει ακολουθώντας τους Γερμανούς κατά την υποχώρησή τους.

Η ΕΑΟ συγκροτήθηκε και χρηματοδοτήθηκε από τη Γερμανική Ασφάλεια. Είχε αρχηγό τον Σταμάτη Σταθεράκο και στη συνέχεια τον Αθανάσιο Ισόπουλο και αποτελούνταν από άντρες που είχαν υπηρετήσει στην Ασφάλεια Αθηνών και Βόλου. Η Ομάδα Ανω Λεχωνίων στρατολόγησε άνδρες από την περιοχή υπό τον κτηματία Σπύρο Ραφτόπουλο, ο οποίος μεταπολεμικά ως αρχηγός δεξιάς παρακρατικής οργάνωσης έγινε διαβόητος με το ψευδώνυμο «Καλαμπαλίκης».

Πυλώνες της ιδεολογίας τους, ο εθνικισμός και ο αντικομμουνισμός. Για τον ΕΑΣΑΔ, η προσθήκη του επιθέτου «αγροτικός» δήλωνε ότι απευθυνόταν προς τους αγροτικούς πληθυσμούς, τα συμφέροντα των οποίων θα «προστάτευε» από κάθε προσβολή, και ιδίως από τον κομμουνισμό. Πίσω βέβαια από την όποια ιδεολογία, οι περισσότεροι διέβλεπαν την ευκαιρία για ξεκαθάρισμα παλαιών λογαριασμών ή για εύκολο πλουτισμό.

Το ζητούμενο ωστόσο ήταν η νομή της μεταπολεμικής εξουσίας. Νέες πολιτικές δυνάμεις είχαν συγκροτηθεί κατά τη διάρκεια της Κατοχής και είχαν αποκτήσει σημαντικά λαϊκά ερείσματα μέσω της Αντίστασης, ενώ ο παλαιός πολιτικός κόσμος στην πλειονότητά του είτε παρέμεινε αδρανής είτε συνεργάστηκε με τους κατακτητές είτε κατέφυγε εκτός ελληνικών συνόρων περιμένοντας να περάσει η μπόρα για να επιστρέψει σαν «απελευθερωτής» με τη δύναμη των βρετανικών όπλων.

Συνεργάστηκαν

Η εντυπωσιακή εμφάνιση του ΕΑΜ στην πολιτική σκηνή και ο στρατιωτικός έλεγχος του μεγαλύτερου μέρους της χώρας από τον ΕΛΑΣ προκαλούσε πανικό στον αστικό πολιτικό κόσμο και τους Βρετανούς προστάτες του. Καθώς η ήττα των δυνάμεων του Αξονα διαφαινόταν στον ορίζοντα, μια σειρά από παράγοντες με φαινομενικά αντικρουόμενα συμφέροντα συνεργάστηκαν για να ανακόψουν την ΕΑΜική δυναμική.

Με τη συγκρότηση δωσιλογικών ένοπλων σχηματισμών, οι Γερμανοί επιδίωκαν αφενός την εξοικονόμηση πολύτιμου γερμανικού αίματος στον αγώνα ενάντια στους αντάρτες και αφετέρου στόχευαν σε μια όσο το δυνατόν πιο ασφαλή υποχώρηση. Η κυβέρνηση του Ιωάννη Ράλλη ήθελε να εμποδίσει το ΕΑΜ να καταλάβει την εξουσία όταν θα ερχόταν ώρα της απελευθέρωσης. Προσφέροντας αυτή τη σημαντική υπηρεσία, θεωρούσε ότι θα ξέπλενε από πάνω της την ντροπή του δωσιλογισμού και θα εμφανιζόταν ότι «έσωσε» τη χώρα από τον κομμουνισμό. Ο βασιλιάς και η εξόριστη ελληνική κυβέρνηση επεδίωκαν να ξαναπιάσουν το νήμα της εξουσίας εκεί που το είχαν αφήσει όταν εγκατέλειψαν τη χώρα. Και φυσικά οι Βρετανοί εμπόδιζαν οποιαδήποτε κίνηση έθετε σε κίνδυνο τα συμφέροντά τους στην Ελλάδα και στην Ανατολική Μεσόγειο γενικότερα. Αν και λεκτικά καταδίκαζαν τα Τάγματα Ασφαλείας και οποιοδήποτε ένοπλο δωσιλογικό σχηματισμό, δεν δίστασαν, όταν έφτασε η ώρα της απελευθέρωσης, να τα διαφυλάξουν από οποιαδήποτε τιμωρία και να τα χρησιμοποιήσουν στον αγώνα εναντίον του ΕΑΜ.

Οι ένοπλες δωσιλογικές οργανώσεις της Θεσσαλίας επισήμως συντηρούνταν από τους Γερμανούς και από γενναίες εισφορές των ομαδαρχών της φασιστικής πολιτικής οργάνωσης ΕΕΕ (Εθνικιστική Ενωσις Ελλάδος), γνωστότερης ως τρία Εψιλον.5 Οι πόροι των «ιδεολόγων αυτών εθνικοσοσιαλιστών» προέρχονταν από εράνους, από επιβολή παρακρατημάτων και από λάφυρα, με έννοια αρκετά διασταλτική. Το δημοσίευμα της ΕΑΜικής εφημερίδας «Ο Ρήγας» είναι ενδεικτικό:

«Ξεγυμνώνανε τους πολίτες πριν τους εκτελέσουν, ρημάζανε μέχρι βελόνι τα μαγαζιά και τα σπίτια τους. Σειρά διαρρήξεις κάθε βράδυ στο κέντρο της πόλης […] Είναι όμως και η νομιμοποιημένη ληστεία. Διακόσια δισεκατομμύρια έχουν βάλει ίσαμε σήμερα στο χέρι την αγορά του Βόλου Ε.Α.Σ.Α.Δ., Ε.Ε.Ε., Ε.Α.Ο. Επιπλέον ο έρανος με το πιστόλι στ’ αυτί!».6

Ατυπη συμφωνία

Φαίνεται ότι υπήρχε άτυπη συμφωνία και οι «εθνικιστές» δικαιούνταν το 15%, ενώ τα υπόλοιπα έπρεπε να τα δίνουν στους Γερμανούς.7 Οι αιτιάσεις δεν διατυπώνονται μόνο από την ΕΑΜική πλευρά. Ο διορισμένος από τη δωσιλογική κυβέρνηση Ιωάννη Ράλλη δήμαρχος Βόλου Θρασύβουλος Παπασακελλαρίου κατήγγειλε ότι ανάμεσα στα θύματα ήταν και οικογένειες εγνωσμένων εθνικιστικών φρονημάτων και διαπίστωνε ότι «οι άνδρες των Ταγμάτων και κυρίως της ΕΑΟ στερούνται πειθαρχίας […] περνούν την ημέρα τους στις ταβέρνες και στους οίκους ανοχής και ασχολούνται με εκβιασμούς σε βάρος των πολιτών. Οι περισσότεροι έπαυσαν προ πολλού να στρατωνίζονται και διαμένουν σε μισθωμένες οικίες ή δωμάτια τα οποία επιτάχθηκαν αυθαίρετα συζώντας με παλλακίδες, και ζώντας, κάθε φορά που τα οικονομούν, βίο σκανδαλώδη και πολυδάπανο».8

Αν και είχαν μικρή στρατιωτική αξία, ήταν στην προνομιακή θέση να γνωρίζουν πρόσωπα και πράγματα λόγω της εντοπιότητάς τους και κατέδιδαν στις δυνάμεις Κατοχής στελέχη του ΕΑΜ. Τις περισσότερες φορές, βέβαια, αναλάμβαναν να διεκπεραιώσουν μόνοι τους τη «βρόμικη δουλειά» των εκτελέσεων. Υπολογίζεται ότι από τέλους Απριλίου μέχρις αρχών Ιουνίου 1944 δολοφόνησαν γύρω στα 220 μέλη της Αντίστασης και έστειλαν σε γερμανικά στρατόπεδα συγκέντρωσης και σε φυλακές, όπως η «Κίτρινη Αποθήκη» του Βόλου, εκατοντάδες πατριώτες.9

Κανείς δεν μπορούσε να αισθάνεται ασφαλής, ούτε να διαμαρτυρηθεί, φοβούμενος κυρώσεις. Τα μπλόκα στις συνοικίες και σε κεντρικά σημεία του Βόλου ήταν συχνά και στις πλείστες των περιπτώσεων οι συλλήψεις γίνονταν στην τύχη, οι ανακρίσεις, από τους πλέον αναρμόδιους, διακρίνονταν από προχειρότητα και δεν είχαν καμία εγγύηση αμεροληψίας. Οι εκτελέσεις πραγματοποιούνταν κατά τρόπο απάνθρωπο, ενώ τα πτώματα εκτίθεντο γυμνά. «Η ύβρις αυτή για το δημόσιο φρόνημα των πολιτών»10 στόχευε στην κατατρομοκράτηση του πληθυσμού.

Αναγκάζονται να φύγουν

Πολλοί Βολιώτες για να αποφύγουν το «κακό συναπάντημα» έφευγαν από την πόλη τρεπόμενοι είτε προς τα ελεύθερα χωριά του Πηλίου είτε, οι πιο πλούσιοι, προς την Αθήνα. Και οι αγρότες δεν έφερναν τα προϊόντα τους στην αγορά φοβούμενοι διαρπαγή.11

Βασιλικότεροι του βασιλέως οι ΕΑΣΑΔίτες ξεπέρασαν σε αγριότητα τους κατακτητές προκαλώντας την επέμβασή τους. Στη Λάρισα, γερμανικό Στρατοδικείο καταδίκασε στην ποινή του θανάτου ΕΑΣΑΔίτες με την κατηγορία ότι «ως όργανα των δυνάμεων κατοχής στην Ελλάδα εξέθεσαν με τις εγκληματικές τους πράξεις το γόητρο του γερμανικού στρατού».12 Τα στυγερά εγκλήματα στις θεσσαλικές πόλεις και στα χωριά προκάλεσαν από πολλές πλευρές εντονότατες διαμαρτυρίες και διαβήματα στις γερμανικές αρχές κατοχής.

Παρά τις αντιδράσεις και τις εκτελέσεις ελάχιστων ΕΑΣΑΔιτών από το γερμανικό στρατοδικείο τον Ιούνιο του 1944 η εγκάρδια και αγαστή συνεργασία ανάμεσα στις «εθνικιστικές» οργανώσεις και τις γερμανικές αρχές συνεχίστηκε. Το ίδιο διάστημα τμήματα του ΕΛΑΣ έκαναν σφοδρές επιθέσεις εναντίον του ΕΑΣΑΔ επιδιώκοντας τη διάλυσή του. Το «Εκτελεστικό [της ΟΠΛΑ]» ανέλαβε να σταματήσει την προδοτική δράση του ΕΑΣΑΔ είτε με εκτελέσεις, απαγωγές και εγκλεισμό των ενόχων σε στρατόπεδα του ΕΛΑΣ στο Πήλιο.13

Αυτή ήταν και η μόνη τιμωρία των ανδρών των ΕΑΣΑΔ. Παρά την παραπομπή πολλών υποθέσεων στα Ειδικά Δικαστήρια Δωσιλόγων του Βόλου14 και της Λάρισας, οι νέες πολιτικές συνθήκες ύστερα από την απελευθέρωση ξέπλυναν τις αμαρτίες τους στην κολυμπήθρα της εθνικοφροσύνης. Το «έθνος» χρειάστηκε εκ νέου τις υπηρεσίες τους για να καταπνίξει κάθε φωνή προόδου και δημοκρατίας. Τους έντυσε Εθνοφύλακες, τους έχρισε απηνείς διώκτες των αγωνιστών της Αντίστασης ως στελέχη παρακρατικών ομάδων και μετά την ευδόκιμο υπηρεσία τους τούς τίμησε με δημόσιες θέσεις και τους έδωσε σύνταξη αγωνιστή της Εθνικής Αντίστασης.

Η «προσφορά» του ΕΑΣΑΔ, όπως και των ένοπλων δωσιλογικών σχηματισμών, στον αγώνα κατά του κομμουνισμού θεωρήθηκε από το κράτος της εθνικοφροσύνης ότι βάραινε περισσότερο από τη συνεργασία με τον κατακτητή. Σήμερα, 70 χρόνια αργότερα, είναι τουλάχιστον άξιο απορίας πώς «αναθεωρητές ιστορικοί» αλλά και μερίδα του πολιτικού κόσμου εξακολουθούν να υποστηρίζουν το ίδιο σαθρό επιχείρημα.

……………………………………………………………………..

1. Δήμος Βόλου, Δημοτικό Συμβούλιο, Πρακτικά Δημοτικού Συμβουλίου Παγασών, 16.8.1944 στο Δημοτικό Κέντρο Ιστορίας και Τεκμηρίωσης Βόλου. Το έγγραφο έχει ψηφιοποιηθεί στην ιστοσελίδα http://81.186.130.245/archives/html/1944_.html
2. Αναμετάδοση από τον ραδιοφωνικό σταθμό της Αθήνας στις 27 Απριλίου 1944. Παρατίθεται στο Σταύρος Αστερίου Παπαγιάννης, Εθνικός Αγροτικός Σύνδεσμος Αντικομμουνιστικής Δράσης. Τα Τάγματα Ασφαλείας της Θεσσαλίας, Αθήνα: εκδ. Σόκκολη 2007, σ. 22
3. Χαρακτηρισμός βασισμένος σε προφορικές μαρτυρίες οι οποίες συλλέχθηκαν το καλοκαίρι 2014 στο πλαίσιο του προγράμματος Θαλής DEMUCIV του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας με τίτλο «Σχεδιάζοντας το Μουσείο της πόλης του Βόλου: ιστορική έρευνα και ανάπτυξη καινοτόμων διαδραστικών περιβαλλόντων για τη διάχυση της επιστημονικής γνώσης»
4. Επιστολή του κατοχικού δημάρχου Βόλου Θρ. Παπασακελλαρίου προς ΕΔΕΣ Αθηνών, 27.9.1944. Παρατίθεται στο Λάζαρος Αρσενίου, Η Θεσσαλία στην Αντίσταση, Λάρισα: εκδ. Ελλα, 1999, σ. 63-72 και 76
5. Η οργάνωση Εθνική Ενωσις Ελλάδος (ΕΕΕ) ήταν φασιστικό κόμμα με αντισημιτικό προσανατολισμό. Ιδρύθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1930 με τη μορφή πολιτικού συλλόγου και είχε παραρτήματα σε πολλές πόλεις. Το 1932 πρωτοστάτησε στα επεισόδια εναντίον του εβραϊκού οικισμού Κάμπελ στη Θεσσαλονίκη. Συνεργάστηκε φανερά με τους Γερμανούς. Εμφανίστηκε το 1944 με αρχηγό τον Κ. Γούλα, ως στρατιωτική οργάνωση. Στον Βόλο, ως αρχηγός της ΕΕΕ εφέρετο ο γιατρός Νικόλαος Γεκενίδης από την Καβάλα.
6. Εφημερίδα «Ο Ρήγας», 9.7.44 Παρατίθεται στο Παπαγιάννης, ό.π., σ. 361
7. Εφημερίδα «Λευτεριά», 18.6.44. Στο ίδιο, σ. 361
8. Πρακτικά Δημοτικού Συμβουλίου Παγασών, 16.8.1944, ό.π.
9. Αρσενίου, στο ίδιο
10. Πρακτικά Δημοτικού Συμβουλίου Παγασών, 16.8.1944, ό.π.
11. Στο ίδιο
12. Παπαγιάννης, ό.π., σ. 33
13. «Ο Ρήγας», 9.7.1944 και «Λευτεριά», 18.6.1944
14. Γενικά Αρχεία του Κράτους Νομού Μαγνησίας, Ειδικό Δικαστήριο Δωσιλόγων Βόλου, Πρακτικά, 1946-1950

………………………………………

Ποια είναι

Η Βασιλική Λάζου είναι ιστορικός, διδάκτορας του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Πάντειου Πανεπιστημίου. Η διατριβή της αφορά την πολιτική, την κοινωνία και τη δικαιοσύνη την περίοδο του εμφυλίου πολέμου. Εχει δημοσιεύσει άρθρα σε συλλογικούς τόμους και επιστημονικά περιοδικά για τη δεκαετία 1940.



………………………………………
Πηγή:1944 – Μια πληγή για τον πληθυσμό της Θεσσαλίας

Ο Αχ. Μπέος και το Ποτάμι δίνουν φρεσκάδα στον πολιτικό μας στίβο.

Αυτό που συμβαίνει τον τελευταίο καιρό στον κεντρικό και τοπικό πολιτικό στίβο, το βρίσκω πολύ ενθαρρυντικό (και διασκεδαστικό). Επιτέλους ξεπροβάλλουν νέα κόμματα και σχηματισμοί. Νέοι άφθαρτοι άνδρες (κυρίως) και γυναίκες (κατα)δέχονται να μπουν στον πολιτικό στίβο.

Έτσι χάρηκα πάρα πολύ που ένας γίγαντας της δημοσιογραφίας και του αντικειμενικού ρεπορτάζ, ο Σταύρος Θεοδωράκης, καταδέχθηκε να κατεβεί στον πολιτική. Μάλιστα χάρηκα διπλά, γιατί αμέσως τον ακολούθησε στο επίπονο -είναι αλήθεια- εγχείρημά του, μέχρι κι ολόκληρος Αντιπρύτανης Πανεπιστημίου!. Το ό,τι το νέο εγχείρημά τους θα έχει σίγουρη επιτυχία, φάνηκε από την πρώτη στιγμή: δεν πέρασαν 2-3 ημέρες από την γνωστοποίηση του Ποταμιού τους και να'σου η πρώτη δημοσκόπηση, τους δίνει διψήφια νούμερα!.

Ελπίζω σύντομα να τους μιμηθούν και άλλοι καταξιωμένοι της δημοσιογραφίας, όπως ο Βαξεβάνης -τον οποίο προσωπικά πάω με χίλια-, ο Χατζηνικολάου και άλλοι πολλοί. Έτσι θα καταφέρουμε όλοι μαζί, να σταματήσουμε επιτέλους την επέλαση του ΣΥΡΙΖΑ, που δεν αναγνωρίζει το SUCCESS STORY που καταφέραμε μόλις, με θυσίες και αγώνες 4 ετών.

Κάτι ανάλογο συμβαίνει και στον τοπικό πολιτικό μας στίβο στον Βόλο. Ένας τιτανοτεράστιος, άφθαρτος συντοπίτης μας, ο Αχ. Μπέος, έβαλε πλώρη να μας σώσει από την κακομοιριά. Ποιος είναι ο Μπέος, τον ξέρει το πανελλήνιο, η μόνη διαφορά που έχει από τους άλλους υποψηφίους, είναι ό,τι αυτός είναι ήδη υπόδικος, οι άλλοι μπορεί να γίνουν μετά. Θέλει λέει, να γίνει Δήμαρχος στον τόπο του και να κάνει επιτέλους τον Βόλο Μονακό!. Τι το περίεργο. Μακάρι να είχαν κι άλλοι κότσια (κι αρχίδια) σαν κι αυτόν. Ο τόπος θα ξεβρόμιζε μια για πάντα από τους κάθε λογής πολιτικάντηδες της δεκάρας και της αρπαχτής. Οι πρώτες δημοσκοπήσεις τον φέρνουν πρώτο στην αγάπη του κόσμου. Εμείς οι βολιώτες ξέρουμε να εκτιμούμε τέτοιες πρωτοβουλίες. Πλήθος υποψηφίων δημοτικών συμβούλων δέχθηκαν ήδη να τον συνδράμουν στο δύσκολο έργο του. Μάλιστα έμαθα από τις εφημερίδες πως ήδη ένας καταξιωμένος συνάδελφός μου υπέβαλε υποψηφιότητα. Ένας άλλος,, ρωτούσε χθες να μάθει το κόστος, για να υποβάλει κι αυτός υποψηφιότητα. Μόλις έμαθε ό,τι κοστίζει 250 € έκανε προσωρινά πίσω.

Έτσι μου' ρχεται να βάλω κι εγώ υποψηφιότητα κάπου. Μόνο τα 250 € με προβληματίζουν κι εμένα. Είναι και τα επίδικα αυτής της 2μηνης απεργίας που κάναμε στο Πανεπιστήμιο τις προάλλες για να σταματήσουμε τις διαθεσιμότητες των συναδέλφων, που μ' έχουν οικονομικά γονατίσει. Την επόμενη φορά θα κοιτάω κι εγώ, όπως οι περισσότεροι, μόνο την πάρτη μου, δεν είναι καιρός για απεργίες κι αγώνες τώρα.

Κατά τα άλλα ο νυν Δήμαρχος, Σκοτινιώτης κι ο Παπατόλιας χέστηκαν από τον φόβο τους από την επέλαση του Μπέου, και κάναν μεταξύ τους ειρήνη. Θα κατεβούν μαζί!. Τώρα είτε χώρια είτε μαζί το ποιος θα τους ψηφίσει, είναι άλλου παπά ευαγγέλιο.

Για την Αριστερά έχω ένα πρόβλημα. Δεν ξέρω αν ακόμη πρέπει σ'αυτήν να συμπεριλάβω τον ΣΥΡΙΖΑ -με τις συνεχείς διολισθήσεις προς την σοσιαλδημοκρατία που του επισυμβαίνουν τελευταία. Μαθαίνω ό.τι τον υποψήφιό του Πατσιαντά, οι μισοί δεν τον θέλουν. Όσο για το ΚΚΕ, καλά να'ναι το μοναστήρι!. Τελευταία αποστροφή του υποψήφιου του ΚΚΕ Νάνου: "Μπέος, Πατσιαντάς, Σκοτινιώτης είναι ένα και το αυτό, εμείς μόνο έχουμε δίκιο, που θα φέρουμε το σοσιαλισμό στο Βόλο". Εμένα πάντα μ'αρέσει αυτή η απλουστευτική λογική του άσπρου - μαύρου. Γι'αυτό η Αριστερά πάει μπροστά και συνεπαίρνει τα πλήθη.

¨Όσο για τις άλλες αριστερές δυνάμεις -τις άκρας αριστεράς ντε- ΑΝΤΑΡΣΥΑ κ.λπ., βαρέθηκαν αυτή τη φορά να το συζητήσουν το θέμα, και είπαν να βάλουν υποψηφιότητα μόνο για την Περιφέρεια. Δεν πειράζει, την άλλη φορά θα βάλουνε και υποψήφιο Δήμαρχο.

Ξέχασα τη ΧΑ, αλλά αυτό το έκανα επίτηδες. Η ΧΑ επέλεξε -χωρίς να το καταλάβει- τον Μπέο, το ίδιο και η ΝΔ, που όμως για να κρατήσει τα προσχήματα όρισε και κάποιον άλλον υποψήφιο, κάποιον με μουστάκι, νομίζω, γιατί το όνομά του, λυπάμαι, δεν θυμάμαι.

Τώρα που το ξανασκέπτομαι, αν δεν έχουμε με την πρώτη φορά εκλογή Δημάρχου και πρέπει να επιλέξω την επόμενη βδομάδα μεταξύ Μπέου και Πατσιαντά (ΣΥΡΙΖΑ), θα βρίσκομαι σε πολύ μεγάλο δίλημμα ποιόν να επιλέξω.

#Απόστολος Μωραϊτόπουλος#

Ανάκτηση εθνικής ταυτότητας ― ποιας όμως; Του Νίκου Γ. Ξυδάκη

Από όποια αφετηρία κι αν ξεκινήσουμε, αναγνωρίζουμε ότι η πολλαπλώς χρεοκοπημένη Ελλάδα χρειάζεται μια γενναία μεταρρύθμιση για να επιβιώσει και να προχωρήσει. Επανίδρυση του δημοκρατικού κράτους, ανασυγκρότηση της παραγωγικής δομής, αναπροσανατολισμό της παιδείας, ενίσχυση και εμπλουτισμό της εθνικής ταυτότητας. Ο τελικός σκοπός και η ιδιαίτερη φυσιογνωμία των συνομολογούμενων μεταρρυθμίσεων ασφαλώς διαφέρουν· εξαρτώνται από ιδεολογίες και ταξικές τοποθετήσεις, από τη διαπάλη για κυριαρχία. Εντούτοις, μπορούμε βάσιμα να υποθέσουμε ότι σχεδόν όλοι οι Ελληνες, ανεξαρτήτως ιδεολογίας και κοινωνικής θέσης, επιθυμούν ένα κοινό ελάχιστο: να ζήσουν αυτοί και τα παιδιά τους στον τόπο τους, εν ειρήνη, δημοκρατία και ευημερία.

Αυτό το κοινό ελάχιστο μάς οδηγεί να δούμε αφενός ποια είναι η θέση της Ελλάδας στο διεθνές περιβάλλον, ποιες οι σχέσεις της με εταίρους, συμμάχους, γείτονες, δανειστές, ποια η θέση της μέσα στο ιστορικό ευρωπαϊκό ολοκλήρωμα. Αφετέρου, να αναρωτηθούμε για τη θέση του έθνους-κράτους σήμερα σε περιβάλλον παγκοσμιοποίησης, ιδίως τη θέση ενός μικρού έθνους-κράτους υπό το βάρος μιας μείζονος οικονομικής αποτυχίας. Διότι άλλη η αντοχή ενός ισχυρού κράτους, ακόμη και στην εποχή της ιστορικής παρακμής του έθνους-κράτους, κι άλλη η αντοχή ενός μικρού κράτους, πολύ περισσότερο μιας Ελλάδας που έχει περάσει από ποικίλα στάδια εξάρτησης και υποτέλειας.

Τα ερωτήματα αυτά υπάρχουν από χρόνια, τουλάχιστον από τη δεκαετία του ’70-’80, όταν μια νεοφιλελεύθερη αντίληψη άρχισε να διαπερνά τις πολιτικές πρακτικές στον Δυτικό κόσμο, και κυρίως όταν κατακρημνίσθηκε το μπλοκ του υπαρκτού σοσιαλισμού. Είδαμε σταδιακά την υποχώρηση της ισχύος των κυρίαρχων εθνών-κρατών και την ανάδυση υπερεθνικών κέντρων ισχύος, όπως οι διεθνείς οργανισμοί, και νέων δογμάτων. Στον διεθνή λόγο, ακόμη και σε επίπεδο ΟΗΕ, υπερτονίστηκε η διάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και το κράτος αντιμετωπίστηκε ως τυραννικό, κάποτε δικαιολογημένα. Αυτή η μετάβαση περιέχει μιαν αντινομία: ο ίδιος ο ΟΗΕ υπάρχει χάρη στην επέκταση της αυτοδιάθεσης των λαών και της κυριαρχίας των κρατών. Ταυτοχρόνως η δράση διεθνών οργανισμών, όπως το ΔΝΤ και η Παγκόσμια Τράπεζα, βοηθούσης της ραγδαίας χρηματιστικοποίησης, κατευθύνθηκε προς μια αναχαρτογράφηση των οικονομικών συνόρων και σε έναν επαναπροσδιορισμό της διάκρισης ιδιωτικού-δημόσιου στις αδύναμες χώρες όπου επενέβαιναν. 

Η κυβέρνηση ενός κυρίαρχου κράτους υποκαταστάθηκε από τη διακυβέρνηση, με όρους εταιρικού μάνατζμεντ, και η μέριμνα για πλήρη απασχόληση, για ισοπολιτεία και εξάλειψη των κοινωνικών ανισοτήτων υποκαταστάθηκε από την εταιρική ευθύνη, τις ατομικές ευκαιρίες και τη φιλανθρωπία.

Η κρίση του 2008 έδειξε τα όρια αυτής της φούσκας ανανοηματοδότησης, και κυρίως έδειξε πώς τα συκοφαντημένα έθνη-κράτη έσπευσαν να καλύψουν με δημόσιο χρήμα τις πελώριες ζημιές που προκάλεσε η ιδιωτική απληστία του χρηματοπιστωτισμού. Εδώ στεκόμαστε τώρα: με το έθνος-κράτος κλονισμένο, με την Ευρώπη σε τροχιά παρακμής ή τουλάχιστον σε αποδρομή ισχύος.

Οι Ελληνες πολίτες, ζαλισμένοι από το σοκ της πτώχευσης, αδυνατούν να βάλουν στη σκέψη τους αυτή τη διεθνή ιστορική διάσταση. Οι περισσότεροι βλέπουν την παγκοσμιοποίηση μόνο στις κατεξοχήν υλικές φανερώσεις της: στα φτηνά κινέζικα προϊόντα και στις μεταναστευτικές ροές. Τα αποδέχονται, τα απορρίπτουν, τα φοβούνται. Με την κρίση είδαν επίσης τον καθοριστικά κυρίαρχο ρόλο των υπερεθνικών οργανισμών, των αγορών, των διεθνών καταναγκασμών. Ωστόσο σαν πολίτες εξακολουθούν να αναφέρονται στο έθνος-κράτος, σε αυτό ψηφίζουν αντιπροσώπους και ηγέτες, από αυτό προσδοκούν δημόσια αγαθά και εγγύηση του δημόσιου χώρου. Αλλωστε η ψήφος τους ή η βούλησή τους ελάχιστα ή καθόλου μπορούν να επηρεάσουν το διεθνές περιβάλλον. Κρίσιμο επίσης: δεν μπορούν να αναγνωριστούν σε μια διεθνική ταυτότητα, ακόμη και στην πιο οικεία ευρωπαϊκή, εγκαταλείποντας την εθνική ταυτότητα.

Ποια εθνική ταυτότητα όμως; Κι αυτή αδυνατισμένη είναι, μπλεγμένη σε ένα κουβάρι παλαιών και καινοφανών ιδεών, νέων υλικών δεδομένων, ρευστών συσχετισμών. Αυτή η αδυναμία, η σύγχυση ταυτότητας, βρίσκεται στην καρδιά του ελληνικού προβλήματος, εφόσον αποδεχτούμε έναν βαθμό ιδιομορφίας του στο πλαίσιο της συνολικής ευρωπαϊκής κρίσης. Διότι η εθνική ταυτοτική σύγχυση συνεπιφέρει μια αποφασιστικής σημασίας πτώση του ηθικού, του συλλογικού φρονήματος, αφενός· η σύγχυση, αφετέρου, υπονομεύει τη συλλογική ενότητα σε έναν ελάχιστο κοινό παρονομαστή, τη συνένωση δυνάμεων την απολύτως αναγκαία εκ της συγκυρίας. Η σύγχυση αδυνατίζει και το φρόνημα και τη βούληση για ενότητα και τις υλικές προϋποθέσεις για αντιμετώπιση της κρίσης.

Ποια εθνική ταυτότητα; Η κρίση διέλυσε την αδιάφορη ισορροπία των αυτονοήτων, των ασύμπτωτων συγκρουόμενων ατομικοτήτων, του νοσηρού κορπορατισμού. Ταυτόχρονα μάς παρακινεί να ξαναβρούμε ταυτότητα, συλλογικότητα, γενική βούληση υπό νέες συνθήκες, με νέες απαιτήσεις. Ο λόγος των πολιτικών ηγετών, όσων δρουν τώρα και όσων θα αναδυθούν στο ταραγμένο εγγύς μέλλον, πρέπει να επικεντρωθεί σε αυτή την κατεύθυνση. Να ενώνει, να συνθέτει, να συναιρεί, να υπερβαίνει, να απορρίπτει και να ξεδιαλέγει, να επικοινωνεί διαρκώς αμφίδρομα με τους πολίτες, να υποκινεί διαρκώς τις ποικίλες ομαδώσεις τους προς προωθητικές συνθέσεις. Το φρόνημα ενός έθνους, η ηθική δύναμη ενός λαού, η επαναφορά της συλλογικότητας, η ανασυγκρότηση του δημοκρατικού κράτους, είναι τα πολυτιμότερα όπλα για αντιμετώπιση της δεινής δοκιμασίας, για να διασχίσουμε την Ερυθρά Θάλασσα της χρηματοπιστωτικής πατρωνίας και της ολιγαρχικής παγκόσμιας διακυβέρνησης, ακέραιοι και αναγεννημένοι. Πολίτες και πρόσωπα, όχι καταναλωτές και νεοπληβείοι.

--------------------------

Πηγή:vlemma

"ΕΝΑ ΒΙΟΥ ΜΑΣΤΕΡ ΧΩΡΙΣ ΧΙΟΝΑΤΗ ΚΑΙ ΝΑΝΟΥΣ" - Τελευταία συλλογή διηγημάτων Του Γιάννη Τσίγκρα

Η τελευταία συλλογή διηγημάτων του Γιάννη Τσίγκρα με τίτλο "ΕΝΑ ΒΙΟΥ ΜΑΣΤΕΡ ΧΩΡΙΣ ΧΙΟΝΑΤΗ ΚΑΙ ΝΑΝΟΥΣ", είναι από σήμερα γεγονός. Όσοι γνωρίζουν τον συμπολίτη μας συγγραφέα και ποιητή, γνωρίζουν την αυθεντικότητα, την -σχεδόν παιδική- ευαισθησία του και το τεράστιο ταλέντο του. Γι' αυτό όλοι, νομίζω, είμαστε ευγνώμονες, που μας προσφέρει τώρα την τελευταία του δουλειά.  

Μάλιστα το βιβλίο το διαθέτει ο συγγραφέας ελεύθερα για κατέβασμα σε όλους από εδώ.

Σήμερα αναδημοσιεύω -έτσι για γνωριμία- ένα από τα 19 διηγήματα της συλλογής, -από τα λίγα που πρόλαβα ήδη να διαβάσω- που μου άρεσε ιδιαίτερα, του οποίου τον τίτλο, δανείστηκε η συλλογή.
Επιφυλάσσομαι σε μεταγενέστερο χρόνο να κάνω την βιβλιοκριτική μου.
 (Αποστόλης Μωραϊτόπουλος 14/2/2014)

********

  

ΕΝΑ ΒΙΟΥ ΜΑΣΤΕΡ ΧΩΡΙΣ ΧΙΟΝΑΤΗ ΚΑΙ ΝΑΝΟΥΣ

                                                                              

-Στη δεκαετία του ’55 – ’65, η συνοικία Νεαπόλεως χωριζόταν σ’ ανατολικό και δυτικό τμήμα, από τη σιδηροδρομική γραμμή του μικρού τρένου, που κουβαλούσε κοκκινόχωμα, από τους πρόποδες της μαγούλας Παλατάκι, στο εργοστάσιο τουβλοκεραμοποιίας Τσαλαπάτα. Δέκα με δεκαπέντε βαγονέτα κωνικά και μια ατμομηχανή που χωρούσε ένα καρβουνισμένο πενηντάρη, ξερακιανό με περισσότερες της μιας ιδιότητες: μηχανοδηγός, ρυθμιστής της κυκλοφορίας στην οδό Λαρίσης, όταν μ’ ένα κόκκινο σημαιάκι κατέβαινε απ’ το όχημα του, σταματώντας ποδήλατα και μηχανάκια και φορτηγά που είχαν τη μούρη του δράκου με τον οποίο πολέμησε ο Μεγαλέξανδρος.

      -Κι ακόμη μπόγιας γίνονταν για μας, όσοι τρέχαμε πλάι, πηδούσαμε από βαγόνι σε βαγόνι ή, όλοι μαζί, τραβώντας από το τελευταίο σίδερο, σταματούσαμε το συρμό. Μας κυνηγούσε τότε με τη λαβίδα του υψωμένη, ασθμαίνοντας και βρίζοντας, ανάμεσα στα βούρλα και τ’ αλμυρίθια, εκεί στις ‘αλατιέρες’ ή ‘τηγανάκια’ – τα αρχαία έλη της Δημητριάδας. Τεράστια τετράγωνα επίπεδα, ορισμένα από νεραύλακες, άσπριζαν μετά την εξάτμιση του θαλασσινού νερού. Λίγα χρόνια πριν, γέμιζαν από αλατάδες που, ξύνοντας την επιφάνεια τους, συγκέντρωναν το φθηνό άρτυμα του, λιτού τότε, πιάτου σε μεγάλους σωρούς. Αργότερα, το ελληνικό μονοπώλιο σταμάτησε τη χρήση των χώρων και οι αλατιέρες μπαζώθηκαν από τα υλικά των γκρεμισμένων από τους σεισμούς σπιτιών. Ανάμεσα σε χώματα και τσιμέντα έβλεπες κορμούς φοινικιάς, προφυλακτήρες αυτοκινήτων, αετώματα και κόρες πήλινες, τετράγωνους πεσσούς. Ακρίδες με κόκκινα φτερά  τινάζονταν ψηλά, στις μικρές χειμερινές λακκούβες, οι γυρίνοι στριφογύριζαν. Από την δυτική πλευρά έρχονταν η μυρωδιά της κράμβης και του καμπίσιου χιονιού ως την Άνοιξη που γέμιζε ο τόπος παπαρούνες και ασφοδέλους.

      -Το σπίτι μας, χτισμένο στο σχέδιο Παρασκευόπουλου, με πολλά μικρά δωμάτια και σινάζια, με περισσότερο σίδερο και λιγότερο μπετόν, ήταν απ’ τα  πρώτα  που χτίσθηκαν στην περιοχή. Στο βάθος μιας μικρής αυλής με κυδωνιές, φτούρο και τριαντάφυλλα, είχαμε, καλού – κακού, στήσει και μια παράγκα. Οι τοίχοι, διπλή σειρά καλαμιών, άντεχαν περισσότερο από βαρύτερες κατασκευές στις δονήσεις. Ευτυχώς δεν χρειάσθηκε. Έγινε κατά καιρούς, αποθήκη σταριού, χοιροστάσιο, δωμάτιο ενοικιασμένο, αίθουσα ( για ένα δίμηνο) της α και β τάξης του περιφερόμενου 23ου Δημοτικού Σχολείου, αποθήκη χλωρίνης και εδωδίμων. Ο πατέρας είχε ανοίξει μπακάλικο. Διαμόρφωσε κατάλληλα ένα δωμάτιο του μεγάλου σπιτιού. Αριστερά στοιβαγμένα σακιά με όσπρια, δεξιά τα ράφια, κουτάκια με μπογιές, ελιές ξυδάτες,. Στον μεγάλο πάγκο, πίσω απ’ τον οποίο καθόταν συνήθως η μητέρα, η στραβή ζυγαριά με τα στρογγυλά βαρίδια της οκάς και των δραμιών. Απ’ το ταβάνι κρέμονταν μαύρες και αποτελεσματικές μυγοπαγίδες.

      -Η πρώτη χήνα ανέβηκε λίγο ψηλότερα, πέρασε πάνω από τους ταύρους, το ‘χούι’ αποφεύγοντας των εκδοροσφαγέων. Βοήθησε μ’ ένα πλατάγισμα  των φτερών της να φανερωθεί η φαλάκρα της Αντριάννας, την ώρα που έπλενε στη Μπουρμπουλήθρα, κοιλίτσες και ‘μπουμπάρια’. Η Αντριάννα είχε επιβάλει τον τραβεστισμό της σε ένα σινάφι ανδροπρεπέστατο. Μαύρο φόρεμα και κόκκινες γαλότσες, σε τριχωτές φορούσε γάμπες και την Κυριακή, στην εκκλησία, μελιτζανί ταγέρ. Την είχαν αποδεχθεί οι τρεις – τέσσερις πρώτες γειτόνισσες του Συνοικισμού Αναπήρων, έτσι επίσημα ονομάζονταν το ανατολικό τμήμα της Νεάπολης. Σχεδίαζε  τον τρόπο του κεντήματος τόσο καλά που ακόμη κι αν ξένιζε η νοηματική γλώσσα , επειδή κωφάλαλη εμφανίσθηκε και χάθηκε αργότερα, ακόμη κι αν δεν καταλάβαιναν τι ήθελε να πει, μιλώντας εκεί στις αυλές με τα ρόδινα και τα θαλασσιά αλμυρίθια, έπιαναν τη βελονιά. Και της πρόσφεραν κολοκυθόπιτα  με σαλιγκάρια τηγανητά ή – μια βροχερή σχόλη – άνοιγαν δίπλα της το παράθυρο, ενώ ανέπνεε ήρεμη στην κρηπίδα  και της χαμογελούσαν.

           

-Η δεύτερη χήνα πετούσε πιο αριστερά. ( Μετακίνησα το γήπεδο που βρίσκονταν μπροστά στου Γιακόπουλου το σπίτι, βορειοδυτικά, όπως ο Ελ Γκρέκο το νοσοκομείο του Τολέδο, για να φανεί το καφενείο του Τάκου).

                                                             

-…πάνω απ’ την αυλή του Αντώνη του Κυδωνιέως. Ο Αντώνης βαριεστημένα την κοίταξε, ύστερα συνέχισε ένα μονόλογο στον αέρα, διακοπτόμενος από τα σφυρίγματα  και τους βόγκους των αυτοκινήτων της Εθνικής Οδού, που περνούσε μπροστά από το σπίτι του. Συνήθως δεν μιλούσε παρά για το τέλος μιας ιστορίας που άρχισε στην παραλία της Σμύρνης με τον ίδιο τρόπο που άρχισαν  χιλιάδες ιστορίες προσφύγων και κατέληξε εδώ, στη βεραντούλα του μικρού σπιτιού, με μουσική υπόκρουση τα τραγούδια του γουρίλα του Καζαντζίδη που άκουγε με τις ώρες η χοντρο Ευθυμία η κόρη του, τραγούδια που τον ενοχλούσαν αφόρητα, όσο κι ο γείτονας του, ο Νίκος ο Παχής. Ο τελευταίος δεν τον ενοχλούσε απλώς, αφαιρούσε με μόνη την ύπαρξη του, την ελάχιστη ελευθερία  που απολάμβανε ο παραπληγικός πρώην τρόφιμος του Αναπλιού – αυτό είναι το μέσον της ιστορίας του. Στο Βόλο ο Αντώνης παντρεύτηκε κι έζησε ευτυχισμένα δεκαοχτώ χρόνια , έως το Ανοιξιάτικο πρωί του ’42, όταν γύρισε να πάρει το ναυτικό σκούφο, επειδή έκανε ψύχρα κι ανοίγοντας την πόρτα της κρεβατοκάμαρης, πρόλαβε να δει μια σκιά να χάνεται στο παράθυρο, έπειτα  άκουσε το τσάκισμα της ανθισμένης πασχαλιάς. Ότι ήταν Ιταλός το ‘μαθε αργότερα , το ίδιο βράδυ, λίγο πριν, κι αφού εκείνη του ομολόγησε τα πάντα, λίγο πριν αποφασίσει να σκουπίσει τον σουγιά που είχε για το μάτισμα του διχτυού πάνω στο κεντητό νυφικό τους σεντόνι, ν’ ακουμπήσει τη λάμα στη βάση του μηρού, να σπρώξει  και να τραβήξει προς τα πάνω ώσπου να φθάσει την καρδιά της.

      -Η χοντρο Ευθυμία ήταν το τρίτο παιδί από το δεύτερο γάμο  του με την τραυλή Ελένη κι ο Νίκος ο Παχής ο τιμωρός του άγγελος – επειδή, φθηνά τη γλίτωσε στις Αγροτικές Φυλακές  τα δύσκολα εκείνα χρόνια. Ψιλοφιγουρατζής  πηγαδάς ο γείτονας του Αντώνη, βοθροποιός, αλλά το τελευταίο δεν το ομολογούσε, με γυαλισμένο παπούτσι, λαϊκός, αισθηματίας κι ωραίος, στα νιάτα του άνδρας. Περνούσε το μικρό μονοπάτι, το παράλληλο με τον χάντακα όμβριων της Παλαιάς Εθνικής, δίμετρο, τότε, στο πλάτος, δρόμο που μ’ άσπρα αλεξήλια (παρασόλια), διέσχιζαν οι επιβάτες των κάρων τα Σαββατοκύριακα του καλοκαιριού, περνούσε απ’ το παράλληλο με τον χαμηλό τοίχο της αυλής του Αντώνη μονοπατάκι, κρατώντας πάντα στο μέσα χέρι, έτσι για να εντυπωσιάζει, ό,τι ωραίο κουβαλούσε στην κυρά : Μια σακούλα κορκάρι, ένα σίδερο σιδερώματος  μεταχειρισμένο, έτοιμο να δεχθεί μικρά αναμμένα κάρβουνα, ένα καρβέλι άσπρο ψωμί, τη σαμπρέλα που αγόρασε μια Πρωτοχρονιά για το ποδήλατο του γιου του. Εκείνο όμως που περισσότερο πείραξε τον Αντώνη ήταν η ιστορία με την τρίτη χήνα και τον Γεώργιο Παπανδρέου, τον ηγέτη της Ένωσης Κέντρου, όταν στα πλαίσια του Ανένδοτου, επισκέφθηκε τον Βόλο, μέσα σ’ ένα  μεγάλο ανοιχτό αυτοκίνητο του οποίου προπορεύονταν κι έπονταν ιππείς. Η συνοδεία πέρασε με μεγαλοπρέπεια την Εθνική Οδό, ο μισός Βόλος είδε το ίνδαλμα του και μόνο ο ριζωμένος στο σημείο αυτό Αντώνης δεν μπόρεσε να δει τίποτε, επειδή μέσα από το πλήθος που ανέμιζε σημαίες και φωτογραφίες πετάχτηκε ο Νίκος ο Παχής, ανεμίζοντας μια χήνα, τα φτερά της οποίας έκρυψαν, όχι μόνο τη μύτη του Γέρου της Δημοκρατίας αλλά και όλο το πλάνο.

      - ( Άλλαξα και τη μέρα διεξαγωγής του αγώνα παντρεμένων – ανύπαντρων, μπροστά στο καφενείο του Τάκου. Επειδή ναι μεν μπορούσαν ορισμένοι να αγνοήσουν τις Ώρες και τις σεμνές Ακολουθίες των μεγαλοεβδομαδιάτικων ημερών για το ματς, όμως κανένας, ακόμη και οι ΕΡΕτζήδες, δεν θα ‘χαναν τον θρίαμβο του Παπανδρέου. Εν πάσει περιπτώσει είναι πιο βολικό για μένα που αφηγούμαι).

αγαπητοί ακροατές, χρυσοζούζουνες κι απαλοί κλέφτες, γαιδουραγκαθ

      -Το τζουκ – μποξ να παίζει το ρολόι – κομπολόι, αγαπητοί ακροατές, χρυσοζούζουνες κι απαλοί κλέφτες, γαιδουραγκαθόσποροι, στιγματίζουν τον αέρα, καρδερινούλες  τερετίζουν. Οι φίλαθλοι στοιχηματίζουν έξω απ’ το καφενείο, δέκα στους ανύπαντρους, πέντε στους παντρεμένους. Οι ομάδες έχουν βγει στον αγωνιστικό χώρο ανάμεσα σε κότες, φουσκωμένες από τους εαρινούς ανέμους και σιδερόβεργες κάπου στη σέντρα. Ο Τάκος σέρβιρε αντσούγιες σε σωληνάρια και μισό δάχτυλο τσίπουρο. Οι καρέκλες  ήσαν όλες πιασμένες. Ακόμη και οι ποδηλάτες σταμάτησαν τη στιγμή που ο Σπυράκος, σπήκερ και διαιτητής, σφύριξε την έναρξη του αγώνα.

           

-Απόσπασμα από μπακαλοδέφτερο :

1.Νίκος Παχής εξωφλήθη,2. Κρεμμύδας βαμβάκι 0.30 δρχ.,3. Στατελιάν πετρέλαιο 5 δρχ., 4. Σπανός σύκα ξερά  0.50 δρχ., 5.Θεσσαλονικιός  (δυσανάγνωστο), 6.Αντώνης Κυδωνιώτης κονσέρβα (δυσανάγνωστο).

            -Η τέταρτη χήνα κραύγασε δέκα μέτρα πάνω απ’ το κεφάλι του Αποστόλη του Κρεμμύδα.. Ο τελευταίος αγόραζε απ’ το περίπτερο του Χρυσικού δυο ξυραφάκια ‘Αστορ’ και τα πέρασε κάτω από το πηλίκιο. Πλάι του ο πεθερός του Καραβασίλη, ο Άγιος, χωρίς εισαγωγικά και ακυριολεξίες, διάβαζε δυνατά και συλλαβίζοντας την εφημερίδα , πριν λίγο είχε κλείσει τη Γραφή: ‘ ΙΧ αυτοκίνητο έπεσε στη θάλασσα’.

                                               

-Ο Αναστασόπουλος έτριψε το πονεμένο του γόνατο, δεν είχε ματώσει. Στο πεζοδρόμιο ακούγονταν φωνές. Ένα βεγγαλικό, μάλλον αδέσποτο, επικύρωσε το ορθόν της απόφασης του διαιτητή. Η μπάλα στήθηκε στα 11 μέτρα . Όχι μέτρα, βήματα. Ο ίδιος ο Αναστασόπουλος πήρε φόρα.

                                                           

-Την ίδια στιγμή η Πλακαρού έκανε τσιπ, τσιπ, τσιπ και οι οχτώ χήνες της, κατά τη συνήθεια τους, έτρεξαν λίγο και πάνω απ΄ το μπαξέ του Σκαφίδα απογειώθηκαν. Πετούσαν χαμηλά ως το ανατολικό τέρμα του γηπέδου όπου διεξήγετο ο αγώνας.

           

-Ο Αναστασόπουλος φυσικά αστόχησε, η μπάλα φυσικά βρήκε το κέντρο του εσμού των πουλιών, οι χήνες τινάχθηκαν δεξιά κι αριστερά. Κάποια απ’ αυτές έπεσε στα πόδια του Νίκου του Παχή που κάθονταν μόνος του στην άκρη της ομάδας των φιλάθλων.

Την άρπαξε κι έτρεξε, χώθηκε στο πλήθος που ζητωκραύγαζε μακρύτερα.

-Οι πρώτοι μας πελάτες ήσαν οι γείτονες, τα σπίτια αραιά ξεφύτρωναν στις γωνιές τετραγώνων που όριζαν χαραγμένοι χωματόδρομοι. Και οι τσιγγάνοι που έρχονταν από τις όχθες του αρχαίου Ανάβρου, τώρα τον ονομάζουμε Ξηριά.

-Ο Αποστόλης ο Κρεμμύδας άνοιξε το ξυραφάκι, κάθισε σ’ ένα παλιό ρείθρο. Μάζεψε τα μανίκια του.

 - ( Και φυσικά δεν μπορώ παρά να περάσω τον μεγεθυντικό φακό ξανά πάνω στο παλιό δεφτέρι. Ποτέ μην έχετε την εντύπωση ότι όλοι οι αναγνώστες είναι, όσο εσείς, ασκημένοι)

-Απόσπασμα από μπακαλοδέφτερο: Κρεμμύδας : βαμβάκι 0.30 δρχ.

Και Ο Πραξιτέλης Κάποτε Ήταν Παιδί - Του Γελωτοποιού

Η μνήμη είναι αυτή που μας ορίζει ως ανθρώπους. Δίχως μνήμη είμαστε ζωντανοί, αλλά δεν έχουμε ταυτότητα.

Τα τελευταία χρόνια, μετά την e-επανάσταση, έχει επικρατήσει να θεωρούμε τον εγκέφαλο μας ως έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή. Έτσι υπάρχει η παρανόηση ότι οι αναμνήσεις είναι αποθηκευμένες σε συγκεκριμένα μέρη του εγκεφάλου, μία-μία και ξεχωριστά, και ότι μπορούμε να τις αναπαράγουμε αναλλοίωτες, όπως μπορείς να παρακολουθήσεις ξανά και ξανά ένα βίντεο που έχεις αποθηκευμένο στον σκληρό σου δίσκο, στο φάκελο «Ολυμπιακοί Αγώνες 2004».

Ο Ίσραελ Ρόζενφιλντ, στο βιβλίο του «Η εφεύρεση της μνήμης», υποστηρίζει ότι η μνήμη είναι μια δυναμική και ολιστική διαδικασία.

Ότι δεν βασίζεται πάνω σε σταθερές εικόνες (έννοιες), αλλά σε αναδημιουργίες ή φαντασίες. Για να υπάρχει η αίσθηση της ανάμνησης φαίνεται ότι είναι απαραίτητος ένας συγκινησιακός σύνδεσμος (μια κάποιου τύπου μεταιχμιακή δραστηριότητα).

Το παρελθόν οικοδομείται με βάση το παρόν.

Και στη διαδικασία αυτή συμμετέχει ολόκληρος ο εγκέφαλος, όχι μόνο οι «συγκεκριμένοι νευρώνες» όπου υποτίθεται ότι έχουν αποθηκευτεί ξεχωριστά όλες οι εικόνες-έννοιες-λέξεις-πρόσωπα-μυρωδιές-κινήσεις-μελωδίες (κλπ) που θυμόμαστε.

Καμία λέξη ή εικόνα (κλπ) δεν ανασύρεται αυτόνομα, ανεξάρτητα από άλλες λέξεις, εικόνες (κλπ).

Όταν σκεφτόμαστε την έννοια «άλογο» ή «ποδήλατο» δεν βλέπουμε τη λέξη γραμμένη ούτε μια εικόνα του Αλόγου, όπως πλατωνικά και έξω από την ανθρώπινη νόηση υποτίθεται ότι υπάρχει αυτή. Μαζί με το «άλογο» έρχονται δεκάδες και εκατοντάδες συνδεδεμένες έννοιες-εικόνες κλπ.

Άλογα υπάρχουν πολλά, «άλογο» μόνο ένα.

Μόνο οι άνθρωποι που διαλογίζονται για πολλά χρόνια υποστηρίζουν ότι μπορούν να σκεφτούν ένα «άλογο», να συγκεντρωθούν σε ένα «άλογο», χωρίς ο νους τους να παρεκκλίνει προς οτιδήποτε άλλο.

Εμείς, οι απλοί άνθρωποι, αν μας ζητηθεί να σκεφτούμε ένα ποδήλατο, μπορεί να θυμηθούμε το ποδήλατο που αγοράσαμε πριν λίγους μήνες και μας έκλεψαν ή το ποδήλατο του Ντε Σίκα (που επίσης κάποιος το έκλεψε) ή το ποδήλατο που θέλουμε να πάρουμε στο παιδί μας ή το πρώτο μας ποδήλατο χωρίς βοηθητικές ρόδες –καθώς και το φόβο που νιώσαμε όταν το επιχειρήσαμε γιαπρώτη φορά, όταν πέσαμε, το χτυπημένο μας χέρι, τη μητέρα να μας βάζει οινόπνευμα.

Όμως και αυτή η αναβίωση του τσουξίματος που προκάλεσε το οινόπνευμα δεν είναι παρά η αναδημιουργία της ανάμνησης, προσαρμοσμένης στα νέα δεδομένα (τώρα στα παιδιά βάζουμε betadin που δεν τσούζει. Αλήθεια, τότε δεν υπήρχε;)

Θα ήταν ένα καλό πείραμα αν βιντεοσκοπούσαμε μια στιγμή από την ηλικία των 6 μας χρόνων και δεν τη βλέπαμε για 30 χρόνια. Η πραγματικότητα (καθώς και αυτό που θα είχε καταγραφεί στο βίντεο, το οποίο θα ήταν πολύ σχετικό με αυτήν αν και όχι απόλυτα πραγματικό) δε θα είχε καμία σχέση με αυτό που θα θυμόμασταν.

Αυτή τη δυναμική διαδικασία της μνήμης την αντιμετώπισα επιστρέφοντας στα μέρη όπου είχα να βρεθώ από παιδί. Ιδιαίτερα στις παραλίες όπου είχα κάνει μπάνιο μία-δύο φορές τότε -τότε που το αντιηλιακό δεν ήταν απαραίτητο (ή μήπως μας έβαζαν και δεν το θυμάμαι;)

Στο Τολό θυμόμουν μια παραλία απ’ όπου μπορούσες να δεις την Ακροναυπλία. Πράγμα αδύνατον τελικά, εκτός και αν τα τελευταία τριάντα χρόνια μετακινήθηκαν τα όρη και οι θάλασσες.

Στον Καϊάφα θυμόμουν μια λαοθάλασσα, να βουτάει στη θάλασσα. Επιστρέφοντας βρήκα ένα έρημο τοπίο, που σε τίποτα δεν έμοιαζε με αυτό που είχα στο μυαλό μου.

Από όλα όσα θυμόμουν το μόνο που έμεινε αναλλοίωτο ήταν ο ιερός χώρος της Αρχαίας Ολυμπίας. Όχι αναλλοίωτο, υπερβάλω, αλλά πολύ κοντά στην εικόνα που είχα.

Το στάδιο σίγουρα δεν είχε αλλάξει καθόλου. Μπήκα και έκανα έναν αγώνα με τον Τηλέμαχο. Με κέρδισε, αφού αυτός δεν καπνίζει, και τα 2Χ194 μέτρα είναι πάρα πολλά για τα μαυρισμένα πνευμόνια μου.

Μετά καθίσαμε κάτω από τη παχιά σκιά ενός πεύκου στις εξέδρες και παρατηρούσαμε τους τουρίστες να κάνουν κι αυτοί αγώνες.

«Άκουγα» τη μουσική από τους Δρόμους της Φωτιάς, θυμόμουν και την ιστορία για εκείνον τον ολυμπιονίκη που μπήκε στο στάδιο με ένα μοσχάρι στους ώμους.

Ο Μίλων από τον Κρότωνα της Ιταλίας ήταν αθλητής του παγκρατίου (και μαθητής του Πυθαγόρα!). Το παγκράτιο ήταν ένα άθλημα-πολεμική τέχνη, όπου επιτρέπονταν τα πάντα: Λακτίσματα, γροθιές, λαβές, αγκωνιές, γονατιές, πάλη στο έδαφος, κάτι σαν τους σύγχρονους αγώνες πάλης χωρίς κανόνες (και χωρίς γάντια, παρακαλώ).

Τα μόνα που απαγορεύονταν ήταν το βγάλσιμο των ματιών (γιατί άραγε;), το χτύπημα στα γεννητικά όργανα (άσε που ήταν και γυμνοί) και οι δαγκωνιές (για να μην τρώνε τα αυτιά των αντιπάλων).

Ο Μίλων επινόησε την εξελικτική προπόνηση (κάπως αλλιώς το λένε αυτό). Πήρε ένα νεογέννητο μοσχαράκι και έτρεχε με αυτό κάθε μέρα στο δάσος. Το μοσχαράκι πάχαινε μέρα με τη μέρα, δυο-τρία κιλά (δεν ξέρω πόσο γρήγορα τρέφει ο ήλιος τα μοσχάρια), αλλά ο αθλητής δεν καταλάβαινε τη διαφορά, αφού κουβαλούσε το ίδιο μοσχάρι κάθε μέρα.

Έτσι, την ημέρα των αγώνων, τέσσερα χρόνια μετά, μπήκε στο στάδιο κουβαλώντας ένα μοσχάρι που μόνο οι κτηνοτρόφοι μπορούν να μας πουν πόσο περίπου ζύγιζε. Εννοείται ότι κέρδισε. Ο αντίπαλος του θα έβαλε τα κλάματα μόνο που τον είδε.

Και το άσχημο σημείο της ιστορίας: Μετά την νίκη του ο αχάριστος ολυμπιονίκης έσφαξε το μοσχάρι και το έφαγε μόνος του.

Μετά τον αρχαιολογικό χώρο της Ολυμπίας είχε σειρά το μουσείο.

Εκεί μέσα νιώθεις να κόβονται τα γόνατα σου όταν βρίσκεσαι μπροστά στα γλυπτά των αετωμάτων του ναού του Δία. Ευτυχώς αυτά δεν τα πήραν οι Βρετανοί για να τα προστατέψουν από τους βάρβαρους αυτόχθονες.

Το χρυσελεφάντινο άγαλμα του Διός, ένα από τα εφτά θαύματα του κόσμου, δυστυχώς δεν σώζεται.

(Φαντάζομαι κάποιον αρχαιοκάπηλο να μπαίνει σε ένα αρχαίο «Αγοράζουμε χρυσό» και να κουβαλάει ένα δάχτυλο του Διός.

«Πόσα δίνεις γι’ αυτό;»

«Τρεις μνες».

«Μόνο; Αξίζει τουλάχιστον δέκα.»

«Άκου, φιλαράκι. Ή άστο ή φύγε.»)

Αλλά είναι ένα άλλο έκθεμα που σε κάνει να μένεις άφωνος.

Ο Ερμής του Πραξιτέλη, η επιτομή της ομορφιάς.

Πριν πολλά χρόνια είχα βρεθεί στη Φλωρεντία. Γοητεύτηκα από τα πρωτότυπα του Ουφίτσι, όπου μπορούσες να δεις την Αφροδίτη του Μποτιτσέλι σχεδόν γυμνή μπροστά σου.

Μετά ήταν η σειρά του Δαβίδ.

Τουρίστες από όλον κόσμο θαύμαζαν το αριστούργημα του Μικελάντζελο.

Αλλά εγώ χαμογελούσα και ήθελα να τους πω:

«Έχω δει το πρωτότυπο».

Ο Δαβίδ είναι υπέροχος, είναι κάτι παραπάνω από μεγαλειώδης, είναι θεϊκός. Αλλά ο Ερμής του Πραξιτέλη είναι… Πως μπορείς να περιγράψεις με λέξεις κάτι τόσο τέλειο; Μάλλον ο Ερμής είναι ανθρώπινος.

Ο Μικελάντζελο έφτιαξε έναν άνθρωπο να μοιάζει με θεό. Ο Πραξιτέλης έφτιαξε έναν θεό να μοιάζει με άνθρωπο. Όχι απλώς να μοιάζει, να είναι άνθρωπος.

Να έχει στο πρόσωπο του μια αμφίθυμη διάθεση, λες και γνωρίζει το εφήμερο των θείων, σαν να ξέρει ότι οι άνθρωποι σύντομα θα πάψουν να τον λατρεύουν, σαν να διαισθάνεται την πίκρα της θνητότητας.

Ο Δαβίδ είναι αυτάρεσκος, γνωρίζει πόσο όμορφος είναι, γνωρίζει ότι θα νικήσει το Γολιάθ. Ο Δαβίδ είναι η έπαρση της Αναγέννησης.

Ο Ερμής είναι κουρασμένος, χωρίς τη λάμψη του Χρυσού Αιώνα, λίγο πριν το τέλος, λίγο πριν τους Ρωμαίους, αλλά αποδέχεται τη μοίρα του, στωικά, στοχαστικά. Ο Ερμής είναι το γνώθι σαυτόν της ελληνιστικής περιόδου.

Και ίσως τις μέρες που ο Πραξιτέλης σμίλευε το μάρμαρο, ο Μένανδρος να σμίλευε τις λέξεις.

Το παρελθόν οικοδομείται με βάση το παρόν… Αλλά όχι για τα παιδιά.

Για πρώτη φορά βρέθηκα ως πατέρας στο σπίτι που πήγαινα ως εγγονός. Η ρεματιά δίπλα στο σπίτι, όπου παίζαμε από το πρωί μέχρι το βράδυ, μου φάνηκε ιδιαζόντως επικίνδυνη. Δεν άφηνα τον Τηλέμαχο ούτε να πλησιάσει, καθώς φανταζόμουν δηλητηριώδη ερπετά και μολυσμένα ποντίκια να ελλοχεύουν στη βλάστηση.

Κι όμως… Εμείς, τότε, την κατεβαίναμε με κοντά παντελονάκια.

Δεν τον άφηνα να μπει στο κοτέτσι (αν είναι δυνατόν να τον αφήσω!), όπου εμείς ξημεροβραδιαζόμασταν ψάχνοντας για αυγά.

Και το χωριό, που τότε μου φαινόταν δαιδαλώδες και μυστηριακό, μου φάνηκε πολύ… μικρό.

Ο Τηλέμαχος ήταν ενθουσιασμένος και ούτε πρόσεχε πόσο πολλή ζέστη έκανε. Αλλά, αν θυμηθώ τον εαυτό μου ως εφτάχρονο, ποτέ δεν έκανε ζέστη στο χωριό ή μάλλον, ποτέ δεν με ένοιαξε αν κάνει ζέστη. Είχα πολύ σημαντικότερα πράγματα να ασχοληθώ.

Για άλλη μια φορά σε αυτό το οδοιπορικό, αντιλήφθηκα ότι μόνο τα παιδιά μπορούν να «δουν» αυτόν τον κόσμο, το μικρό, ως μέγα. Εμείς, οι πατεράδες πλέον, είμαστε απασχολημένοι με άλλα πράγματα, πολύ πιο μικρά, πολύ πιο μικρά.

Τη ζέστη, την εφορία, την πολιτική κατάσταση, την οικονομική κατάσταση, την αισθητική, την καθαριότητα, την υγιεινή, τις αναμνήσεις (κλπ).

Ενώ εκείνα ασχολούνται με τα παγωτά, το παιχνίδι, τους φίλους, τα ζώα, την αγάπη (κλπ).

Για τα παιδιά το παρόν οικοδομείται με βάση το παρόν, αυτή είναι η αλήθεια.

Ενώ εμείς ζούμε χαμένοι ανάμεσα στις αναμνήσεις μας, τους φόβους μας και τις ελπίδες μας.

Χαμένοι στο χρόνο ζούμε εμείς, ενώ τα παιδιά απολαμβάνουν τη ζωή.

«Ξυπνήστε με όταν φτάσουμε στη γέφυρα», είπε ο Τηλέμαχος και εννοούσε τη γέφυρα Ρίου-Αντίρριου, για την οποία τόσα είχε ακούσει.

Έπειτα έκλεισε τα μάτια και αποκοιμήθηκε.

Καθώς οδηγούσα και πρόσεχα για όλους αυτούς τους ηλίθιους που μπαίνουν στο αντίθετο ρεύμα, προκειμένου να κερδίσουν πέντε λεπτά, θυμήθηκα πόσο μου άρεσε να κοιμάμαι στην πίσω θέση του αυτοκινήτου, όταν κάναμε μεγάλες διαδρομές.

Θυμήθηκα και την απάντηση ενός κοριτσιού, όταν την ρωτάγανε οι «μεγάλοι» τι θέλει να γίνει όταν μεγαλώσει.

«Πάλι παιδί», έλεγε εκείνη, σαν να ήξερε πόσο ακριβά θα είναι τα διόδια στη γέφυρα.

----------------------------------
Πηγή:sanejoker.info

Εμείς που κρατάμε την ΕΡΤ ανοιχτή έχουμε δίκιο - Του Θανάση Βικόπουλου

Toυ Θανάση Βικόπουλου, δημοσιογράφου του ελεύθερου Ραδιοφωνικού Σταθμού Μακεδονίας της ΕΡΤ3 στην ενημερωτική εκδήλωση το Σάββατο 1 Φεβρουαρίου στο ΑΠΘ  με θέμα: «Ανοιχτή Ελεύθερη ΕΡΤ- το Χαμένο Σήμα της Δημοκρατίας»

Το βράδυ της 11ηςΙουνίου , για να κυριολεκτώ, το ξημέρωμα της 12ηςΙουνίου 2013 έπεσα στο κρεβάτι με την ψυχή και το σώμα να μοιάζουν σε βάρος στην ασπίδα του Ηρακλή, που με τρόπο θαυμαστό περιέγραψε ο Ησίοδος στη Θεογονία. Ώρες νωρίτερα, ο πρώην βοηθός της Ρούλας Κορομηλά στο πρωινάδικο Bravissimo της δεκαετίας του ‘90, ο εκτελών χρέη κυβερνητικού εκπροσώπου, Σίμος Κεδίκογλου, ανακοίνωνε το οριστικό κλείσιμο της ΕΡΤ, χαρακτηρίζοντας ιερές αγελάδες και διεφθαρμένους χιλιάδες ανθρώπους με αξιοπρέπεια.

Σε περιόδους κρίσης κλείνω, από μικρός, τα μάτια και ονειρεύομαι ξύπνιος υποχρεωτικά ταξίδια σε άλλους τόπους και εποχές ψάχνοντας το ξεκίνημα του κακού.

Σε φάντασμα μετατράπηκα, σαν και εκείνα που πέρασαν φευγαλέα έξω από το παράθυρο του Εμπενεζίερ Σκρουτζ την παραμονή των χριστουγέννων στο εξαιρετικό παραμύθι “A Christmas Carol” του Τσάλς Ντίκενς.

1775. Πάνω από καμινάδα στο Κίρκαλντυ της Σκωτίας βρέθηκα, γλίστρησα προς τα κάτω προσέχοντας μην πατήσω τα τελευταία αποκαΐδια που τρεμόπαιζαν στο τζάκι. Ο Άνταμ Σμιθ έγραφε τις τελευταίες σειρές. Περίμενα πίσω από την πολυθρόνα μέχρι που σηκώθηκε για ύπνο αφήνοντας για καλή μου τύχη αναμμένο το κερί, μιας και, ως φάντασμα, εγώ δεν θα μπορούσα να ανάψω τίποτα. Άρχισα να διαβάζω τα γραπτά. Τρόμαξα. Είδα να ’ρχονται φωτιές, πόνος, δάκρυ, όχι γιατί σώνει και καλά το θέλησε ο ίδιος, αλλά γιατί ο λόγος του μπόρεσε να δώσει το δικαίωμα στους ιδεολογικούς απογόνους του να προσφέρουν απλόχερα φωτιές, πόνο, δάκρυ, εκμετάλλευση.

Δεν μου έφτανε το αόρατο χέρι που ρυθμίζει τους κανόνες της αγοράς. Κάποιος έπρεπε να ανοίξει το πρωί τα μαγαζιά της ελεύθερης αγοράς, κάποιος έπρεπε να ρίξει το κάρβουνο στις μηχανές του νεοφιλελευθερισμού. Ήξερα πως ο πόνος, το δάκρυ, η φωτιά έχουν συνένοχο. Έναν προδότη, ένα δεκανίκι. Άνοιξα τα μάτια.

Ξημέρωμα 12ης Ιουνίου. Δευτερόλεπτα μετά τα έκλεισα εκ νέου. Το λευκό χιόνι στην Κόκκινη Πλατεία είχε βαφτεί κόκκινο. Τρέχω δίπλα σε έναν μπολσεβίκο που με την ματωμένη λόγχη του εφορμά στο τελευταίο κάστρο της τυραννίας.

«Ήρθα σωστά;» ρώτησα , ενώ ο βοριάς μου έκοβε την ανάσα.

«Όχι», απάντησε εκείνος. «Ήρθες δύο χρόνια νωρίτερα και σε λάθος τόπο».

«Πού να πάω;», ξαναρώτησα.

«1919. Βερολίνο, στο ζωολογικό κήπο και μετά δίπλα στο ποτάμι….». Αυτά είπε και χάθηκε στον καπνό της επανάστασης.

Βερολίνο!!! Το άψυχο κορμί του σπαρτακιστή Καρλ Λίμπκνεχτ βουτηγμένο στο αίμα με μία σφαίρα στο πίσω μέρος της κεφαλής. Από το ποτάμι ακούγονται φωνές, μια γυναίκα ουρλιάζει. Δευτερόλεπτα μετά σωπαίνει . Τρέχω. Το σώμα της Ρόζας Λούξεμπουργκ το διαμέλισαν με χτυπήματα από σφυριά και λαβές όπλων. Την χτυπούσαν με τις ώρες. Την πέταξαν νεκρή στο νερό.

«Ποιος το ’κανε;», ρώτησα ένα γερμανό εργάτη.

«Οι σοσιαλδημοκράτες του Έμπερτ. Έστειλε τα Φράικορπς να καταστείλουν την εξέγερση», απάντησε και, πριν χαθεί στο σκοτάδι, φώναξε. «Οι σοσιαλδημοκράτες το έκαναν!!! Να μην τους εμπιστεύεσαι ποτέ!!!»

Η απόφαση της κυβέρνησης να διακόψει βίαια την πολύχρονη ζωή της ΕΡΤ κατάφερε, σε πρώτη φάση, να συσπειρώσει τους εργαζομένους σε αυτήν. Ξαφνικά, άνθρωποι διαφορετικών ιδεολογικών αποχρώσεων, πεποιθήσεων, διαφορετικών απόψεων σχετικά με τη λειτουργία της ΕΡΤ πρόταξαν από κοινού τα στήθη τους ενάντια στην απόπειρα (μιας και στο επίπεδο της απόπειρας βρίσκονται) των νεοφιλελεύθερων και των σοσιαλδημοκρατών συμμάχων τους να βάλουν τσιρότο στα στόματά μας, στο στόμα της δημοκρατίας, της ελευθερίας του λόγου.

Κύριο, πρωταρχικό ευτυχώς, συστατικό των κινημάτων, όποια κι αν είναι αυτά, όποτε κι αν γεννήθηκαν, είναι η οργή. Εκείνος, όμως, που τα καθιστά ικανά να διεκδικήσουν και να ανατρέψουν είναι ο χρόνος, η εμπειρία που αποκτούν από αυτόν, αλλά και η περιέργως έμφυτη ικανότητα να μην κοιτούν το χθες άλλων κινημάτων, καθώς το καθένα από αυτά εκφράστηκε και γιγαντώθηκε, πέθανε ή θριάμβευσε μέσα σε συγκεκριμένη ιστορική στιγμή, που σαφώς παρουσιάζει διαφορές από τις υπόλοιπες. Άλλη η ιαχή του θρυλικού μπολσεβίκου που αντάμωσα στα ξύπνια όνειρά μου εκείνο το βράδυ, την ώρα που εφορμούσε προς τα ανάκτορα του τσάρου αλλάζοντας την παγκόσμια ιστορία, άλλη του εργαζομένου της FIAT που σηκώνει την κόκκινη σημαία δίνοντας αρχή στη Settimana Rossa.

Βασικός εχθρός κάθε κινήματος είναι ο ίδιος του ο εαυτός, ο τρόπος με τον οποίο οργανώνεται αλλά και ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζει τα ζιζάνια. “Ολοι γνωρίζουμε πως, αν δεν ξεριζώσεις την αγριάδα, κήπο καθαρό δεν βλέπεις. Στην περίπτωση της ΕΡΤ, η βιασύνη της κυβέρνησης να στήσει άρον άρον τον μεταβατικό φορέα, με τρόπο που στηρίζεται σε πλήθος παρανομιών, λειτούργησε ευεργετικά για όλους όσοι «ταμπουρώθηκαν» με πείσμα, αποφασιστικότητα και αξιοπρέπεια μέσα στα κτίρια. Προηγήθηκε όμως ένα παλιό βρώμικο παιχνίδι…

Αρχικά οι υπηρέτες της κυβέρνησης χτύπησαν στο λογικό:

«Δεν μπορούμε να φανταστούμε μια διάδοχη κατάσταση χωρίς εσένα. Είσαι αναντικατάστατος…».

Οι ιδεολογικά ώριμοι και πολιτικά καταρτισμένοι συνάδελφοι, όλοι εκείνοι που γνωρίζουν την φτήνια των λόγων και των πράξεων της κυβερνώσας συμμαχίας, απλώς κατέβασαν το ακουστικό. Το δεύτερο κύμα επίθεσης στόχευε στο θυμικό:

«Θα αντέξεις να περνάς έξω από το γραφείο και να βλέπεις άλλους να κάθονται στην καρέκλα σου; Και πώς θα τα καταφέρεις σε μία Θεσσαλονίκη εργασιακά κατεστραμμένη;»

O πόλεμος είχε πλέον γενικευτεί και οι όποιες προσχωρήσεις στο στρατόπεδο των δηλωσιών ή μεταμελληθέντων έδωσαν στην κυβέρνηση την ψευδαίσθηση ότι νικά. Κάτι σαν την ψευδαίσθηση νίκης που έδωσε στις στρατιές του Γ” Συνασπισμού η ομίχλη που σηκώθηκε λίγο πριν τη μάχη του Αούστερλιτς. Μόνο που όταν η ομίχλη κατακάθισε, εκείνος που χαμογέλασε ήταν ο Ναπολέων. Οι άνθρωποι που μαζεύουν κριθάρι στα μακρινά Highlands της Σκωτίας για να φτιάξουν, με όλες τις μυρωδιές της φύσης, το αθάνατο μαλτ ουίσκι λένε πως αν δεν σε πάρει ο ύπνος τον Αύγουστο δεν θα πεθάνεις ποτέ…

Ως λάσπη που δεν αντέχει την καθαρότητα του ποταμού μέσα στον οποίο κυλά και που, γεμάτη αγωνία, αναζητά την κοντινότερη όχθη για να αναπαυθεί, έφυγαν από κοντά μας, άλλοι με τύψεις, άλλοι χωρίς, όλοι εκείνοι που υποταγή δήλωσαν τον Αύγουστο στον καινούργιο πασά, καταθέτοντας αιτήσεις για ένα φορέα φάντασμα. Η υποτιθέμενη αγωνιστικότητά τους έδωσε τη θέση της στην αγωνία και την αβεβαιότητα των δίμηνων συμβάσεων, των πολιτικών υποσχέσεων, των εξευτελιστικών μισθών, κυρίως έδωσε τη θέση της στη δήλωση μετάνοιας, που, μεταξύ άλλων, ζήτησε την αποδοχή απόλυσης από την ΕΡΤ. Τα υποτιθέμενα βαριά όπλα της άλλης πλευράς πιάσαν τις τέσσερις γωνίες σε διαδίκτυο και έντυπα και, σε συνδυασμό με τον ένοχο λόγο της μνημονιακής ιδιωτικής τηλεόρασης, άρχισαν να χτυπούν ως άλλοι ελεύθεροι σκοπευτές. Με μια φτηνή επιχειρηματολογία που στόχο είχε την εκκένωση των κτιρίων, τσαλαβούτηξαν χωρίς νόημα μέχρι και στον ιστορικό και ανεπανάληπτο λόγο των Μαρξ , Λένιν και άλλων γιγάντων της ανθρώπινης διανόησης, κόβοντας κατά το δοκούν κομμάτια και πετώντας στα σκουπίδια τα υπόλοιπα κείμενα, με στόχο να μας πείσουν πως ο αγώνας μας δεν ήταν ούτε επαναστατικά ούτε στρατηγικά ορθός.

Καναλάρχες τοπικών ιδιωτικών σταθμών, κλειδαράδες, σύγχρονοι Γκοτζαμάνηδες, απόγονοι μπουραντάδων, άνθρωποι για τους οποίους εκκρεμούν δικαστικές υποθέσεις για εκβιασμούς, πρώην συνάδελφοι, μηχανικοί αυτοκινήτων που διορίστηκαν εναερίτες τεχνικοί στο νόθο παιδί της ένδοξης ΕΡΤ, κυβέρνηση, ΜΑΤ και λοιποί συγγενείς δεν πίστευαν στα μάτια τους, σαν είδαν τους ξεροκέφαλους να στήνουν, κατακαλόκαιρο, θερινό σινεμά στη Θεσσαλονίκη, που συνεχίζει μέχρι σήμερα το έργο του στην αίθουσα πολιτισμού ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ, τους αθηναίους συναδέλφους να κερδίζουν την αγκαλιά της νύχτας με τις συναυλίες τους στην Αγία Παρασκευή, αυτούς της Πάτρας να μην κάνουν βήμα πίσω, της Ορεστιάδας να παλεύουν για συνεχή ενημέρωση αρνούμενοι να παραδώσουν τη συχνότητα της ΕΡΑ σε ξένες γλώσσες.

Τα είχαμε καταφέρει. Αλλά ο δρόμος ήταν και είναι δύσκολος, γιατί είναι ένας δρόμος με κερί στα σκοτάδια της ψυχής.

Χρειάστηκε, και το κάναμε, να διαπραγματευτούμε με τη λογική μας και να αντιληφθούμε πως οι παλιές δομές δεν υπήρχαν πια, χρειάστηκε να συνομιλήσουμε, όσο ήταν δυνατόν, με τη βίαιη εξέγερση των συναισθημάτων μας. Χρειάστηκε να αυτοοργανωθούμε, και το κάναμε, αλλά κυρίως χρειάστηκε να σταθούμε με αξιοπρέπεια απέναντι στη νέα μορφή πάλης και λειτουργίας της ΕΡΤ, την αυτοδιαχείριση, διαχειριζόμενοι την πιο μεγάλη τραγικότητα των ιστορικών υποκειμένων, που δεν είναι άλλη από την επίγνωση του φυσικού τους θανάτου. Φορείς της ίδιας μας της φθοράς, έπρεπε και πρέπει να παλεύουμε καθημερινά με την φύση μας, που μας καλεί σε στιγμές πόνου να λυγίζουμε στη σχετικότητα του χρόνου, που μεταφράζεται στην πιθανότητα να μην είμαστε εμείς οι ίδιοι και η γενιά μας που θα απολαύσουμε τους καρπούς μιας νίκης που, πιθανόν, να έρθει πολύ αργότερα.

Η αυτοδιαχείριση στην ΕΡΤ, όπως η κάθε αυτοδιαχείριση, ακροβατεί ανάμεσα στις ίδιες της τις προσταγές και την ψυχολογία του «εγώ» των μελών της. Την ίδια ώρα που οφείλει να σεβαστεί την ψυχολογία των υποκειμένων της, να αφουγκραστεί τα «μπορώ» τους και να σεβαστεί τα «θέλω» τους, την ίδια ώρα ζητά από αυτά να κάνουν περισσότερα από όσα μπορούν και να υποτάξουν το προσωπικό «θέλω» στο συλλογικό. Ό,τι ακούτε τόσην ώρα για τον οκτάμηνο αγώνα μας, μοιάζει, όπως σας είπα στην αρχή, με ένα ταξίδι στην ψυχή με κερί στο χέρι. Κι όμως τα καταφέρνουμε. Κερδίζουμε….

Κερδίζουμε την χαμένη μας αυτοπεποίθηση, όντας υπνωτισμένοι νωρίτερα σε ένα σύστημα αξιών που δεν προήγαγε τις αξίες αλλά το μέσο.

Αλλάξαμε την προοπτική μας ως εργαζόμενοι σε ΜΜΕ. Κατεβήκαμε από το θρόνο του άθικτου δημοσίου και ανακαλύψαμε την κοινωνία, τους ανθρώπους της, τα προβλήματα και τα όνειρα της.

Παντρεύουμε, συμφωνούμε ή διαφωνούμε, το μαρξιστικό όνειρο του ασπρομάλλη γενειοφόρου Καρόλου από το Τρίερ της Πρωσίας με τις φροϋδικές απαντήσεις, τραβώντας από τον καιάδα της ιστορίας την ψυχολογία του υποκειμένου και αναδεικνύοντας τον ρόλο που μπορεί να έχει σε έναν εργασιακό χώρο όπου οι εργαζόμενοι θα αποφασίζουν.

Ξαναταξιδέψαμε, πολλές φορές, χωρίς να το θέλουμε στα νερά της Διαλεκτικής, όπου ο αυθορμητισμός και η οργάνωση δεν είναι δύο ξεχωριστά ή διασπάσιμα πράγματα, αλλά απλώς διαφορετικές στιγμές της ίδιας διαδικασίας, έτσι ώστε το ένα να μην μπορεί να υπάρξει χωρίς το άλλο, καταφέρνοντας μέσα από τις επιγνώσεις αυτές να αναπτύσσουμε την πάλη μας σε ένα υψηλότερο επίπεδο.

Λυτρωθήκαμε από την προσωπική μας κατάθλιψη, μιας και μετατοπίσαμε το κέντρο βάρους της σκέψης μας σε πιο ουσιαστικά προβλήματα, αν θέλετε, δικαιώσαμε τον Ερικ Φρομ, που έλεγε πως στις επαναστάσεις δεν θα βρεις καταθλιπτικούς.

Κερδίζουμε καθημερινά την αγάπη, το σεβασμό της συντριπτικής πλειοψηφίας της ελληνικής κοινωνίας, που βλέπει στο πρόσωπό μας εκείνη την αήττητη αρμάδα που βάζει φραγμούς στη λαίλαπα που στόχο έχει το ξεδόντιασμα των κοινωνικών παροχών και το ξεπούλημα μιας ολάκερης χώρας σε εργολάβους.

Τη θερινή υπεροψία στο αντίπαλο στρατόπεδο την διαδέχεται πλέον ο πανικός. Οι εργαζόμενοι της ΕΡΤ μείναμε στις επάλξεις συντροφιά με όλους εκείνους τους τίμιους δημοκράτες που τα βράδια σκεπάζουν τα σώματά τους με καθαρά από τύψεις και εμμονές σεντόνια, όλους εκείνους που ακουμπούν το κεφάλι τους σε μαλακά λευκά μαξιλάρια.

«Τα κόζια άλλαξαν», όπως λέγανε οι άνθρωποι των παλαιών καφενέδων της Θεσσαλονίκης κάθε φορά που η φιγούρα της ντάμας αντάμωνε αυτή του παπά και έβαζε μπουρλότο στο τραπέζι, αλλά εμείς δεν θα πανηγυρίσουμε. Γνωρίζουμε πως η συμμαχία των μπλε ιδεολογικών τέκνων της Μάργκαρετ Θάτσερ με τους πράσινους απογόνους της Βαϊμάρης είναι η χειρότερη, ελεεινότερη και πιο αδίστακτη συμμορία που μπορεί να γεννήσει η ιστορία της ιδεολογίας. Δεν έχουν πει ακόμη την τελευταία τους λέξη. Και λέξη που λέγεται ως τελευταία μπορεί να κρύβει πολύ μίσος και εκδίκηση. Τους περιμένω τα βράδια όταν, ακόμη και τώρα, σχεδόν οκτώ μήνες μετά, ταξιδεύω με τα μάτια κλειστά. Όχι για τις απαντήσεις. Τις ήξερα από παλιά. Κουράγιο ψάχνω να ’βρω για μένα και τους συντρόφους μου. Χθες, λίγο πριν στεγνώσει η μελάνη όλων όσων σας διάβασα, στις φυλακές του Μπέλφαστ πέταξα και φώλιασα στο κελί του BobbySands πρωτοπαλλήκαρου του Ιρλανδικού Δημοκρατικού Στρατού στον αγώνα ενάντια στην ιδεολογική μητέρα του δικού μας πρωθυπουργού. Τη γριά μάγισσα, που, σαν πέθανε, ένας ολόκληρος λαός έστησε γιορτές για το χαμό της στις πλατείες της Γηραιάς Αλβιώνος.

Τον είδα να γράφει ποίηση, σκελετωμένος από την απεργία πείνας, αλλά πιστός στον αγώνα του…. Στέκομαι από πάνω και διαβάζω ταγραπτά του…

There is an inner thing in every man

…………………………………………

It lights the dark of this prison cell.

It thunders forth its might,

It is the undauntable thought, my friend,

that thought that says “I am right”

Μην στενοχωριέστε. Έχω τη μετάφραση. Απλώς, να!!! Να χαρεί λίγο και ο Bobby, που μας ακούει από εκεί ψηλά…

Υπάρχει κάτι το βαθύτερο σε κάθε άνθρωπο.

………………………………………………………..

Κάτι που φωτίζει το σκοτάδι αυτού του κελιού.

Βροντά με μεγάλη δύναμη, καλεί εμπρός,

Είναι η σκέψη φίλε μου, η φοβερή σε δύναμη και θάρρος

αφοσίωση στον αγώνα.

Είναι αυτή η σκέψη που λέει, «έχω δίκιο».

Εμείς που κρατάμε την ΕΡΤ ανοιχτή έχουμε δίκιο, κυρίες και κύριοι.

--------------------------------

Πηγή: ertopen