Γαμημένε νοικοκυραίε - Του Σταμάτη Μορφονιού

Γαμημένε νοικοκυραίε.
Σε ξέρω καλά.
Είσαι εσύ που όταν τα παιδιά στο διπλανό σπίτι γιόρταζαν με δυνατές μουσικές και γέλια, φώναζες τους μπάτσους γιατί τάραζαν τη νεκρική γαλήνη σου.
Είσαι εσύ που όταν η μπάλα των παιδιών έπεφτε στην αυλή σου δεν την έδινες ποτέ πίσω.
Είσαι εσύ που όταν βλέπεις νέους γύρω σου να φιλιούνται και να ερωτεύονται, μιλάς για "κατάντια της νεολαίας".
Είσαι εσύ που όταν οι εργάτες απεργούν, δηλώνεις υποταγή στον προιστάμενο τρίβοντας τα χέρια σου.
Είσαι εσύ που δεν πουλιέσαι μέχρι να βρεθεί η κατάλληλη τιμή.


Γαμημένε νοικοκυραίε.
Πάνω στη σιωπή σου γεννήθηκε αυτό το τέρας.
Όπου και να πάω σε βρίσκω μπροστά μου και δεν μπορώ πια ούτε να γελάσω μαζί σου, ούτε να σε λυπηθώ.
Σαράντα χρόνια νύχτα χρέωσε τα όνειρα των παιδιών η "δουλίτσα" σου και το "σπιτάκι" σου.

Γαμημένε νοικοκυραίε 
Είσαι εσύ που όταν οι εθελοντές που φρόντιζαν τα αδέσποτα ζώα στη πλατεία έφυγαν, έριξες τροφή με δηλητήριο για να "ησυχάσεις" από αυτά μια και καλή.
Είσαι εσύ που μέσα στο "σπιτάκι" σου χτυπάς τη γυναίκα σου και τρομοκρατείς τα παιδιά σου.
Είσαι εσύ που όταν πνιγόμασταν στους δρόμους από τα δακρυγόνα και σου χτυπήσαμε την πόρτα για βοήθεια δεν άνοιξες.
Είσαι εσύ που σύρθηκες στην ουρά στα "συσσίτια" των χρυσαυγιτών γιατί ...."ε, εντάξει μωρέ... Και τι έγινε;.. Κορόιδο τους έπιασα. Δεν θα τους ψηφίσω."

Γαμημένε νοικοκυραίε.
Δεν θα είμαι ψύχραιμος πια μαζί σου.
Λερώνεις με τις μίζερες παντούφλες σου τα όνειρά μας.
Αντάλλαξες σαράντα χρόνια τώρα την ελπίδα μας με δυο κατσαρόλες, δυο καρέκλες και μια γαμημένη τηλεόραση.
Όπου σε βρίσκω θα σε φτύνω στα μούτρα.
 
------------------------
Πηγή:koutipandoras

Λαμόγια - Βόλος και φιλότιμο

Σε μια από τις πιο ξεκαρδιστικές σκηνές της ταινίας «Η επιστροφή του Ροζ πάνθηρα», ο Chief Inspector Κλουζώ επισκέπτεται τον πρώην Chief Inspector Ντρέιφους στην ψυχιατρική κλινική όπου ο δεύτερος έχει οδηγηθεί για λόγους που ανάγονται στη συμπεριφορά του πρώτου. Ο Ντρέιφους έχει πείσει τον γιατρό του ότι είναι ικανός να ξαναβγεί στην κοινωνία, αλλά η επίσκεψη του Κλουζώ του δημιουργεί και πάλι μεγάλη βλάβη. Αν δείτε τη σκηνή της ταινίας, θα καταλάβετε γιατί.

Αυτή η σκηνή μου ήρθε στο μυαλό όταν διάβασα το κείμενο που δόθηκε στη δημοσιότητα από τον Νίκο Ζήγρα, ξάδερφο του Άκη Τσοχατζόπουλου, ήδη καταδικασθέντα από την ελληνική Δικαιοσύνη, των εξηγήσεων που έδωσε στο κλιμάκιο Ελβετών δικαστικών λειτουργών, σχετικά με το ξέπλυμα μαύρου χρήματος. Αν έχετε διάθεση για μαύρη κωμωδία, διαβάστε όλο το κείμενο. Φαντάζομαι ότι μετά από αυτό, οι Ελβετοί βρίσκονται σε κάποιο κέντρο ανάπαυσης, γελώντας σαν τον Ντρέιφους στην ταινία, μέχρι να ξεχάσουν την ιστορία αυτή. Κι αν τυχόν, στη φάση της αποκατάστασης της ψυχικής τους υγείας, ακούσουν μια ελληνική λέξη, οι άνθρωποι θα ξανακυλήσουν στη λήθη που χαρίζει το γέλιο.

Τι είπε ο Νίκος Ζήγρας στους Ελβετούς; Τους είπε κατάμουτρα απατεώνες ελαστικής συνείδησης, οι οποίοι ξεπλένουν χρήματα ανεξαρτήτου (sic) προελεύσεως. Μέχρι κι αυτά που τους δίνουν τα λαμόγια οι Έλληνες. Μάλιστα, επειδή ο Υπουργός Δικαιοσύνης τους δε δέχτηκε (όπως καταλαβαίνω από το παραλήρημα του κειμένου) δωροδοκία από τον Άκη, παραιτήθηκε ή τον παραίτησαν. Οι Ελβετοί οφείλουν να ζητήσουν συγνώμη από τον ελληνικό λαό εφόσον ο ίδιος ο Νίκος ο Ζήγρας ζήτησε επειδή εκείνοι φταίνε για ό,τι έγινε. Μάλιστα, πρέπει οι ίδιοι οι Ελβετοί να δώσουν πίσω τα κλεμμένα (από τα λαμόγια τους Έλληνες). Είναι ένοχοι οι Ελβετοί επειδή το κράτος τους δεν φρόντισε να ελέγξει πώς ένας έλληνας ξυλέμπορος, χωρίς κανένα τιμολόγιο, με φορολογικές δηλώσεις μερικών χιλιάδων ευρώ, διακινούσε δεκάδες εκατομμύρια στις τράπεζές τους εξαργυρώνοντας επιταγές από εμπόρους όπλων!

Μα, όχι, σας παρακαλώ φανταστείτε την έκφραση των Ελβετών ακούγοντάς τα αυτά. Βέβαια, θα ήθελα να γνωρίζω πώς αποδόθηκε η λέξη «λαμόγια» σε μια ξένη γλώσσα ή αν έμεινε κι αυτή αμετάφραστη, σαν το «filotimo».

Μέχρι να συνέλθω από το μανιφέστο του Ζήγρα εναντίον του απάνθρωπου τραπεζικού συστήματος της Ελβετίας που δεν επιστρέφει τα κλεμμένα από τα λαμόγια τους Έλληνες στον ελληνικό λαό, ήρθε το χτύπημα του Άγγελου Φιλιππίδη, πρώην επικεφαλής του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου, ο οποίος συνελήφθη στην Τουρκία για την υπόθεση των επισφαλών δανείων αλλά το διεθνές ένταλμα δεν εκτελέστηκε. Στην απόφαση της μη εκτέλεσης, γράφεται ότι η δικηγόρος του, ενώπιον των Τούρκων δικαστών, ανέφερε ότι ο Άγγελος Φιλιππίδης είναι πολιτικά διωκόμενος στην Ελλάδα, διότι υπήρξε στενός συνεργάτης και προσωπικός φίλος του πρώην πρωθυπουργού Κώστα Καραμανλή και πρόσθεσε ότι η δίωξη σε βάρος Φιλιππίδη στόχο έχει να πληγεί ο πρώην πρωθυπουργός.

Το διεθνές καπιταλιστικό σύστημα, λοιπόν, ευθύνεται για τον Ζήγρα που δεν τον άφησε να αγιάσει, ενώ ο Φιλιππίδης πληρώνει τη φιλία του με τον άνθρωπο που πολέμησαν όλοι οι ισχυροί του πλανήτη γη, ίσως και οι ίδιοι οι Ελ.

Κατόπιν τούτων, μου φάνηκε πολύ φυσιολογικό το ότι ο Αχιλλέας Μπέος, υποψήφιος δήμαρχος Βόλου, κατεβαίνει στις εκλογές αυτοπροσδιοριζόμενος ως «το νέο, το άφθαρτο, το δημιουργικό, το δυναμικό», που θέλει «πετάξει το παλιό και το φθαρμένο», γι' αυτό και «θα υπάρξουν πολλά κιλά λάσπη» από «τους δήθεν». Για να επιτύχει τους στόχους του, δε θα διστάσει να ρίξει «γροθιά στο μαχαίρι», δηλαδή «στο διεφθαρμένο σύστημα», κι ας ξέρει ότι θα ματώσει, όμως θα σπάσει και το μαχαίρι. Όλα αυτά, για να υπηρετήσει «το δίκιο της πόλης» και δε θα διστάσει να πάει «και στον εισαγγελέα, όσες φορές χρειαστεί». Ξέρει ότι θα δεχτεί λυσσαλέες αντιδράσεις γιατί «ο Μπέος είναι στόχος γι' αυτούς που έμαθαν να ζουν σε βάρος των άλλων χωρίς να προσφέρουν τίποτα». Αλλά δεν τους φοβάται, εδώ κοτζάμ «διεφθαρμένη κυβέρνηση προσπάθησε με τα πιο ανέντιμα και φασιστικά μέτρα» να τον εξοντώσει και δεν το πέτυχε. Για τον Ολυμπιακό Βόλου έγιναν όλα, και τη σύγκρουση του Μπέου με «το σύστημα της διαφθοράς και του τέλματος που διατηρεί τα προνόμιά του», τους χάλεσε το βόλεμα. Ήταν ο «νέος που πάλευε» κι έπρεπε από κάποιους να στηθεί «μια επιχείρηση βρωμιάς και συκοφαντίας χωρίς στοιχεία, αποδείξεις και μάρτυρες, χωρίς ένα τίποτα, προσπαθούν ακόμη και σήμερα να καταστούν ενοχοποιητικοί». Γι' αυτό τον έστειλαν φυλακή, ήθελαν την εξόντωσή του, ακόμη και τη βιολογική. Αλλά την απάντηση την έδωσε ο κόσμος που τον περιστοιχίζει, γι' αυτό «κάποιοι θα χάσουν τον ύπνο τους».

Παντού συνωμοσίες, προκειμένου να εξοντωθούν οι τίμιοι και ηθικοί του τόπου αυτού. Κρίμα που δε ζει πια ο σκηνοθέτης Μπλέικ Έντουαρντς, θα είχε πολλή έμπνευση από την Ελλάδα του 21ου αιώνα…

-------------------------------
Πηγή:protagon

 **********

(Για το "φαινόμενο" Μπέος δεν χρειάσθηκε, παρά μια απλή αναζήτηση στη google για να μου δώσει πάνω από 40 χιλ. λήμματα. Το κακό, που θα συμβεί και ήδη συμβαίνει με την υποψηφιότητά του στον Βόλο, θα το συζητάμε (και θα ανατριχιάζουμε) για πολύ, μα πάρα πολύ καιρό. 

Είναι εκπληκτικό το γεγονός, ό,τι πέρα από τις γνωστές κορώνες των πολιτικών αντιπάλων του, ελάχιστοι δημοσιογράφοι -εγώ θυμάμαι μόνον έναν στον "Τ"- έχουν επώνυμα καυτηριάσει την υποψηφιότητά του, για δε τους επώνυμους των γραμμάτων και του πολιτισμού της πόλης μας, υπάρχει άκρα του τάφου σιωπή...!

Προσπαθώντας να ταράξω λίγο το πέπλο της εκκωφαντικής σιωπής, με άγνοια κινδύνου, αναδημοσιεύω το παραπάνω άρθρο, γιατί νομίζω ταιριάζει γάντι, στα τραγική κατάντια που μας καταδυναστεύει -τοπικά και πανελλαδικά- τα τελευταία 4-5 χρόνια, όντας αισιόδοξος (και αρκετά αιθεροβάμων...) όπως πάντα, μήπως και ξυπνήσω, έστω και καθυστερημένα κάποιες συνειδήσεις. 

Δεν πρέπει εδώ να ξεχάσω, να μην αναφερθώ, στο άλλο στρατόπεδο της υπόλοιπης δεξιάς αλλά και της μνημονιακής σοσιαλδημοκρατίας, των κάθε λογής Σκοτινιώτηδων, Παπατόλιων και δεν συμμαζεύεται, που ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια κατέστρεψαν τον Βόλο, υπηρετώντας και εφαρμόζοντας σαν τα υπάκουα σκυλάκια, τις προσταγές της ντόπιας και ξένης τρόϊκα. Είναι εξίσου απορριπτέοι -ή ίσως και περισσότερο-, γιατί εξαπάτησαν τον κόσμο, εκμεταλλευόμενοι μια δήθεν αριστερή προέλευση που διέθεταν.

Επιπλέον παραθέτω κάποιους συνδέσμους με άρθρα του Τ. Τέλλογλου σχετικά με τα παραπάνω (αν και δεν τρέφω την καλύτερη εκτίμηση για αυτόν).

Απ.Μωρ.)

***********

Διαβάστε ακόμη:

Η πτώση του Βόλου

Η πτώση του Βόλου 2.0

 

Κορνήλιος Καστοριάδης: “Ο κάθε λαός είναι υπεύθυνος για την ιστορία του, υπεύθυνος και για την κατάσταση στην οποία βρίσκεται”

Μια συνέντευξη που παραχώρησε ο Κορνήλιοs Καστοριάδηs πριν χρόνια αλλά σήμερα μοιάζει πιο επίκαιρη από ποτέ...

Ερώτηση Δημοσιογράφου: Συχνά λέγεται ότι η Ελλάδα είναι «προβληματική», στην Ελλάδα «όλα γίνονται στον αέρα», «χωρίς προγραμματισμό», «χωρίς βάρος». Με τέτοιες διαπιστώσεις συμφωνούν πολλοί. Αλλά περιορίζονται συνήθως μόνο στις διαπιστώσεις. Γνωρίζω ότι η ελληνική κατάσταση σας απασχολεί βαθιά. Ποια είναι η ερμηνεία σας για όσα συμβαίνουν; Γιατί συμβαίνουν έτσι τα πράγματα στην Ελλάδα; Ποιες οι βαθύτερες αιτίες;

Καστοριάδης:  Πρώτον, δεν ξέρω. Δεύτερον, στο μέτρο που μπορώ να ξέρω κάτι, είναι ότι η πολιτική ζωή του ελληνικού λαού τελειώνει περίπου το 404 π.χ.

Δημοσιογράφος: Νομίζω ότι θα ενοχλήσει πολύ αυτή η διατύπωσή σας.

Καστοριάδης: Τι να κάνουμε. Μιλώ για την πραγματική πολιτική ζωή του λαού ως αυτόνομου παράγοντα. Δεν μιλώ για μάχες, για αυτοκράτορες, για Μεγαλέξανδρους και Βασίλειους Βουλγαροκτόνους. Μετά τον πέμπτο π.Χ. αιώνα και την αυτοκυβέρνηση του λαού στις δημοκρατικές πόλεις -και πάντως, μετά τον περίεργο τέταρτο π.Χ. αιώνα- η ελληνική ελευθερία πεθαίνει. Οι ελληνικές πόλεις γίνονται υποχείριες των βασιλέων της Μακεδονίας. Βεβαίως, ο Αλέξανδρος και οι διάδοχοί του παίζουν έναν κοσμοϊστορικό ρόλο. Κατακτούν την Ασία και την Αίγυπτο. Διαδίδουν την ελληνική γλώσσα και παιδεία. Αλλά πολιτική ζωή, πλέον, δεν υπάρχει. Τα βασίλεια των διαδόχων του Αλεξάνδρου, ως πολιτική συγκρότηση, είναι ουσιαστικά μοναρχίες. Εξάλλου, καθώς ξέρουμε, ο ίδιος ο Αλέξανδρος αντιμετώπισε στασιασμό των Ελλήνων που είχε πάρει μαζί του, διότι ήθελε να τους υποχρεώσει να γονυπετούν μπροστά του, όπως οι Πέρσες μπροστά στο Μεγάλο Βασιλέα - πράγμα ανθελληνικότατο. Σε όλη τη διάρκεια της ελληνιστικής εποχής οι ελληνικές πόλεις, με λίγες περιθωριακές και παροδικές εξαιρέσεις, αποτελούν παιχνίδια στα χέρια των ελληνιστικών δυναστειών. Ακολουθεί η ρωμαϊκή κατάκτηση, κάτω από την οποία οι ελληνικές πόλεις δεν έχουν παρά μόνον κοινοτική ζωή. Κατόπιν, έρχεται η βυζαντινή αυτοκρατορία. Το Βυζάντιο είναι μια ανατολική, θεοκρατική μοναρχία. Στο Βυζάντιο η πολιτική ζωή περιορίζεται στις ίντριγκες της Κωνσταντινούπολης, του αυτοκράτορα, των "δυνατών" και των ευνούχων της αυλής. Και βεβαίως, τα σχολικά μας βιβλία δεν αναφέρουν ότι στη βυζαντινή αυλή υπήρχαν ευνούχοι, όπως σ' αυτήν του Πεκίνου.

Δημοσιογράφος: Όλα αυτά αφορούν ένα πολύ μακρινό ιστορικό παρελθόν. Η Ελλάδα ως σύγχρονο νεοελληνικό κράτος έχει, ήδη, ιστορία εκατόν εβδομήντα ετών. Θα θέλατε να επικεντρώσετε σ' αυτή την περίοδο;

Καστοριάδης: Μα, αυτή η περίοδος είναι ακατανόητη χωρίς τους είκοσι έναν αιώνες ανελευθερίας που προηγήθηκαν. Λοιπόν, μετά το Βυζάντιο έρχεται η τουρκοκρατία. Μην ανησυχείτε, δεν θα μπω σε λεπτομέρειες. Θα αναφέρω μόνο ότι επί τουρκοκρατίας όση εξουσία δεν ασκείται απευθείας από τους Τούρκους, ασκείται από τους κοτζαμπάσηδες (τους εντολοδόχους των Τούρκων), οι οποίοι κρατούν τους χωριάτες υποχείριους. Συνεπώς, ούτε σ' αυτή την περίοδο μπορούμε να μιλήσουμε για πολιτική ζωή. Όταν αρχίζει η Επανάσταση του 1821, διαπιστώνουμε από τη μια μεριά τον ηρωισμό του λαού και από την άλλη, σχεδόν αμέσως, την τεράστια αδυναμία να συγκροτηθεί μια πολιτική κοινωνία. Την επομένη της πτώσης της Τριπολιτσάς αρχίζουν οι εμφύλιοι πόλεμοι.

Δημοσιογράφος: Πού οφείλεται αυτή η «τεράστια αδυναμία να συγκροτηθεί μια πολιτική κοινωνία»; Ποιοι είναι οι λόγοι;

Καστοριάδης:   Ουδείς μπορεί να δώσει απάντηση στην ερώτησή σας για ποιο λόγο, κάποιος, σε μιαν ορισμένη στιγμή, δεν δημιούργησε κάτι. Η συγκρότηση ενός λαού σε πολιτική κοινωνία δεν είναι δεδομένη, δεν είναι κάτι που χαρίζεται, αλλά κάτι που δημιουργείται. Μπορούμε απλώς να διαπιστώσουμε ότι, όταν απουσιάζει μια τέτοια δημιουργία, τα χαρακτηριστικά της προηγούμενης κατάστασης διατηρούνται ή αλλάζουν μόνο μορφή.

Δημοσιογράφος: Και ποια είναι τα χαρακτηριστικά αυτά στην ελληνική περίπτωση;

Καστοριάδης: Ορισμένα τα εντοπίζουμε, ήδη, στους εμφύλιους πολέμους της Επανάστασης του 1821. Βλέπουμε, για παράδειγμα, ότι η νομιμοφροσύνη και η αλληλεγγύη έχουν τοπικό ή τοπικιστικό χαρακτήρα, ισχυρότερο συχνά από τον εθνικό. Βλέπουμε, επίσης, ότι οι πολιτικές κατατάξεις και διαιρέσεις είναι συχνά σχετικές με τα πρόσωπα των «αρχηγών» και όχι με ιδέες, με προγράμματα, ούτε καν με "ταξικά" συμφέροντα. Ένα ακόμη χαρακτηριστικό είναι η στάση απέναντι στην εξουσία. Στην Ελλάδα, μέχρι και σήμερα, το κράτος εξακολουθεί να παίζει τον ρόλο του ντοβλετιού, δηλαδή μιας αρχής ξένης και μακρινής, απέναντι στην οποία είμαστε ραγιάδες και όχι πολίτες. Δεν υπάρχει κράτος νόμου και κράτος δικαίου, ούτε απρόσωπη διοίκηση που έχει μπροστά της κυρίαρχους πολίτες. Το αποτέλεσμα είναι η φαυλοκρατία ως μόνιμο χαρακτηριστικό. Η φαυλοκρατία συνεχίζει την αιωνόβια παράδοση της αυθαιρεσίας των κυρίαρχων και των «δυνατών»: ελληνιστικοί ηγεμόνες, Ρωμαίοι ανθύπατοι, Βυζαντινοί αυτοκράτορες, Τούρκοι πασάδες, κοτζαμπάσηδες, Μαυρομιχάληδες, Κωλέττης, Δηλιγιάννης.

Δημοσιογράφος: Εξαιρέσεις δεν βλέπετε να υπάρχουν; Εξαιρέσεις εντοπισμένες κυρίως στον 19ο και στον 20ό αιώνα;

Καστοριάδης: Ε, υπάρχουν δυο-τρεις εξαιρέσεις: ο Τρικούπης, ο Κουμουνδούρος, το βενιζελικό κίνημα στην πρώτη περίοδό του. Αλλά τα όποια αποτελέσματά τους καταστράφηκαν από τη δικτατορία του Μεταξά, την Κατοχή, τον Εμφύλιο, τον ρόλο του παλατιού, τη δικτατορία της 21ης Απριλίου, την πασοκοκρατία. Στο μεταξύ, μεσολάβησε ο σταλινισμός που κατόρθωσε να διαφθείρει και να καταστρέψει αυτό που πήγαινε να δημιουργηθεί ως εργατικό και λαϊκό κίνημα στην Ελλάδα. Τα αποτελέσματα τα πληρώνουμε ακόμη. Μου ζητάτε να σας εξηγήσω. Μπορείτε να μου εξηγήσετε εσείς, γιατί οι Έλληνες, που σκοτώνονταν εννέα χρόνια, για να απελευθερωθούν από τους Τούρκους, θέλησαν αμέσως μετά ένα βασιλιά; Και γιατί, αφού έδιωξαν τον Όθωνα, έφεραν τον Γεώργιο; Και γιατί μετά ζητούσαν "ελιά, ελιά και Κώτσο βασιλιά";

Δημοσιογράφος: Μα, οι δικές σας απαντήσεις ενδιαφέρουν ιδίως όταν αφορούν ερωτήματα που εσείς θέτετε. Θα θέλατε, λοιπόν, να διατυπώσετε τις απόψεις σας;

Καστοριάδης: Σύμφωνα με την παραδοσιακή «αριστερή» άποψη, όλα αυτά τα επέβαλαν η Δεξιά, οι κυρίαρχες τάξεις και η μαύρη αντίδραση. Μπορούμε όμως να πούμε ότι όλα αυτά τα επέβαλαν στον ελληνικό λαό ερήμην του ελληνικού λαού; Μπορούμε να πούμε ότι ο ελληνικός λαός δεν καταλάβαινε τι έκανε; Δεν ήξερε τι ήθελε, τι ψήφιζε, τι ανεχόταν; Σε μιαν τέτοια περίπτωση αυτός ο λαός θα ήταν ένα νήπιο. Εάν όμως είναι νήπιο, τότε ας μη μιλάμε για δημοκρατία. Εάν ο ελληνικός λαός δεν είναι υπεύθυνος για την ιστορία του, τότε, ας του ορίσουμε έναν κηδεμόνα. Εγώ λέω ότι ο ελληνικός λαός -όπως και κάθε λαός- είναι υπεύθυνος για την ιστορία του, συνεπώς, είναι υπεύθυνος και για την κατάσταση, στην οποία βρίσκεται σήμερα.

Δημοσιογράφος: Πώς την εννοείτε αυτή την ευθύνη;

Καστοριάδης: Δεν δικάζουμε κανέναν. Μιλάμε για ιστορική και πολιτική ευθύνη. Ο ελληνικός λαός δεν μπόρεσε έως τώρα να δημιουργήσει μια στοιχειώδη πολιτική κοινωνία. Μια πολιτική κοινωνία, στην οποία, ως ένα μίνιμουμ, να θεσμισθούν και να κατοχυρωθούν στην πράξη τα δημοκρατικά δικαιώματα τόσο των ατόμων όσο και των συλλογικοτήτων.

Δημοσιογράφος: Θέλετε να πείτε ότι -αντιθέτως- σε άλλες χώρες, στη Δυτική Ευρώπη.

Καστοριάδης: Εκεί, αυτό έγινε! Ο μακαρίτης ο Γιώργος Καρτάλης έλεγε κάνοντάς μου καζούρα στο Παρίσι το 1956: «Κορνήλιε, ξεχνάς ότι στην Ελλάδα δεν έγινε Γαλλική Επανάσταση». Πράγματι, στην Ελλάδα δεν έχει υπάρξει εποχή που ο λαός να έχει επιβάλει, έστω και στοιχειωδώς, τα δικαιώματά του.  Και η ευθύνη, για την οποία μίλησα, εκφράζεται με την ανευθυνότητα της παροιμιώδους φράσης: «εγώ θα διορθώσω το ρωμέικο;».   -Ναι, κύριε, εσύ θα διορθώσεις το ρωμέικο, στο χώρο και στον τομέα όπου βρίσκεσαι

*****

(Την επόμενη Κυριακή έχουμε αυτοδιοικητικές εκλογές. Ο κίνδυνος του να πάρει πολλούς ψήφους, στον Βόλο, ο γνωστός νονός του ποδοσφαίρου και λαμόγιο, ο Μπέος, είναι, δυστυχώς πολύ μεγάλος. Κάποιες σκόρπιες συζητήσεις με γνωστούς και φίλους που έκανα τελευταία, μ' έκαναν ν' ανατριχιάσω για το επίπεδο των επιχειρημάτων τους, ή καλύτερα για το μέγεθος της ηλιθιότητας, που χαρακτηρίζει ακόμα και "μορφωμένους" ανθρώπους, ή μάλλον κυρίως αυτούς... Θέλοντας να γράψω κάτι για το όνειδος του όποιου Μπέου για την πόλη μου τον Βόλο, έπεσα σ'αυτή την παλιά -αλλά επίκαιρη όσο ποτέ- συνέντευξη του μεγάλου Κορνήλιου Καστοριάδη, την οποία και αναδημοσιεύω, με την ελπίδα να βοηθήσω κάποιους, να ξανασκεφτούν τι θα ψηφίσουν στις ερχόμενες εκλογές, που για μένα, εδώ και καιρό, είναι πιο ξεκάθαρο παρά ποτέ: ψήφο στην ΑΡΙΣΤΕΡΑ!

Απ.Μωρ.)

-------------------------------------
Πηγή:enallaktikos.gr

Οι Ρίζες του Μίσους Του Κορνήλιου Καστοριάδη

Υπάρχουν δύο ψυχικές εκφράσεις του μίσους: το μίσος για τον άλλο και το μίσος για τον εαυτό μας, το οποίο συχνά δεν παρουσιάζεται ως τέτοιο. Αλλά πρέπει να καταλάβουμε ότι και τα δυο έχουν κοινή ρίζα, την άρνηση της ψυχικής μονάδας να δεχθεί αυτό που για την ίδια είναι ξένο.

Η οντολογική αυτή διάρθρωση του ανθρώπου επιβάλλει αξεπέραστους εξαναγκασμούς σε κάθε κοινωνική οργάνωση και σε κάθε πολιτικό πλάνο. Καταδικάζει αμετάκλητα κάθε ιδέα για μία«διαφανή» κοινωνία, κάθε πολιτικό πλάνο που αποσκοπεί στην άμεση οικουμενική συμφιλίωση.

Κατά τη διαδικασία κοινωνικοποίησης, οι δύο διαστάσεις του μίσους χαλιναγωγούνται σε σημαντικό βαθμό, τουλάχιστον όσον αφορά τις πιο δραματικές εκδηλώσεις τους. Εν μέρει αυτό επιτυγχάνεται μέσω του μόνιμου αντιπερισπασμού που ασκείται στην καταστροφική τάση από τους «εποικοδομητικούς» κοινωνικούς σκοπούς – την εκμετάλλευση της φύσης, τον συναγωνισμό διαφόρων ειδών (τις «ειρηνικές» αγωνιστικές δραστηριότητες, όπως ο αθλητισμός, τον οικονομικό ή πολιτικό ανταγωνισμό, κτλ). Όλες αυτές οι διέξοδοι κατευθύνουν ένα μέρος του μίσους και της«διαθέσιμης» καταστροφικής ενέργειας, αλλά όχι το σύνολο τους.

Το κομμάτι του μίσους και της καταστροφικότητας που απομένει φυλάσσεται σε μία δεξαμενή έτοιμη να μετατραπεί σε καταστροφικές δραστηριότητες, σχηματοποιημένες και θεσμοθετημένες, που στρέφονται εναντίον άλλων ομάδων – δηλαδή να μετατραπεί σε πόλεμο. Αυτό δεν σημαίνει ότι το ψυχικό μίσος είναι η «αιτία» του πολέμου. Αλλά το μίσος είναι, αναμφίβολα, ένας όρος, όχι μόνο απαραίτητος αλλά και ουσιαστικός, του πόλεμου».

Το μίσος καθορίζει τον πόλεμο και εκφράζεται μέσω αυτού, Η φράση του Αντρέ Μαλρό «είθε η νίκη σε αυτό τον πόλεμο να ανήκει σε όσους πολέμησαν χωρίς να τον αγαπούν» εκφράζει μία ελπίδα που στην πραγματικότητα διαψεύδεται σε όλους σχεδόν τους πολέμους. Αλλιώς δεν θα καταλαβαίναμε πώς εκατομμύρια άνθρωποι στη διάρκεια της ιστορίας ήταν πρόθυμοι, από τη μία στιγμή στην άλλη, να σκοτώσουν αγνώστους ή να σκοτωθούν από αυτούς. Και όταν η δεξαμενή του μίσους δεν βρίσκει διέξοδο στον πόλεμο, εκδηλώνεται υπόκωφα με τη μορφή της περιφρόνησης, της ξενοφοβίας και του ρατσισμού.

Οι καταστροφικές τάσεις των ατόμων συνάδουν απόλυτα με την ανάγκη μίας κοινωνίας να ενδυναμώνει τη θέση των νόμων, των αξιών και των κανόνων της, ως μοναδικά στην τελειότητα τους και ως τα μόνα αληθινά, ενώ οι νόμοι, τα πιστεύω και τα έθιμα των άλλων είναι κατώτερα, λανθασμένη, άσχημα, αηδιαστικά, φριχτά, διαβολικά.

Και αυτό, με τη σειρά του, βρίσκεται σε πλήρη αρμονία με τις ψυχικές ανάγκες του ατόμου. Γιατί ό,τι υπάρχει πέρα από τον κύκλο σημασιών που τόσο επίπονα περιέβαλε στον δρόμο προς την κοινωνικοποίηση είναι λανθασμένο, άσχημο, ασύνετο. Το αυτό συμμερίζεται η ομάδα στην οποία ανήκει: φυλή, χωριό, έθνος, θρησκεία. Πρέπει να γίνει σαφώς αντιληπτό ότι κάθε απειλή προς τις θεσμοθετημένες ομάδες, στις οποίες ανήκουν τα άτομα, βιώνεται από αυτά ως πιο σοβαρή από μία απειλή κατά της ζωής τους,

Τα χαρακτηριστικά αυτά παρατηρούνται με μεγαλύτερη ένταση στις εντελώς κλειστές κοινωνίες: στις αρχαϊκές ή παραδοσιακές αλλά ακόμη περισσότερο στις σύγχρονες απολυταρχικές. Η κύρια απάτη είναι πάντα: οι κανόνες μας είναι το καλό· το καλό είναι οι κανόνες μας· οι κανόνες μας δεν είναι ίδιοι με τους δικούς τους· άρα οι κανόνες τους δεν είναι καλοί. Επίσης: ο θεός μας είναι ο αληθινός· η αλήθεια είναι ο θεός μας· ο θεός μας δεν είναι ίδιος με τον δικό τους· άρα ο θεός τους δεν είναι ο αληθινός.

Πάντα φαινόταν σχεδόν αδύνατο οι ανθρώπινες ομάδες να αντιμετωπίζουν το διαφορετικό ως ακριβώς αυτό: απλώς διαφορετικό. Επίσης, ήταν σχεδόν αδύνατο να αντιμετωπίζουν τους θεσμούς των άλλων ως ούτε κατώτερους ούτε ανώτερους αλλά απλώς ως διαφορετικούς. Η συνάντηση μίας κοινωνίας με άλλες συνήθως ανοίγει τον δρόμο για τρεις πιθανές εκτιμήσεις: οι άλλοι είναι ανώτεροι από εμάς είναι ίσοι ή είναι κατώτεροι. Αν δεχτούμε ότι είναι ανώτεροι, οφείλουμε να απαρνηθούμε τους θεσμούς μας και να υιοθετήσουμε τους δικούς τους. Αν είναι ίσοι θα μας ήταν αδιάφορο αν οι άλλοι είναι χριστιανοί ή ειδωλολάτρες. Οι δύο αυτές πιθανότητες είναι απαράδεκτες. Διότι αμφότερες προϋποθέτουν ότι το άτομο πρέπει να εγκαταλείψει τα σημεία αναφοράς του ή τουλάχιστον να τα θέσει υπό αμφισβήτηση.

Δεν απομένει λοιπόν παρά η τρίτη πιθανότητα: οι άλλοι είναι κατώτεροι. Αυτό βεβαίως αποκλείει την πιθανότητα οι άλλοι να είναι ίσοι με εμάς, με την έννοια ότι οι θεσμοί τους απλώς δεν συγκρίνονται με τους δικούς μας. Ακόμη και στην περίπτωση «μη θρησκευτικών» πολιτισμών, μία τέτοια παραδοχή θα δημιουργούσε αναπάντητα ερωτηματική στο καθαρώς θεωρητικό επίπεδο: πώς αντιμετωπίζει κανείς κοινωνίες που δεν αναγνωρίζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα, επιβάλλουν στους πολίτες τους σκληρές ποινές ή έχουν απαράδεκτα έθιμα;

Ο δρόμος προς την αναγνώριση του διαφορετικού αρχίζει στο ίδιο σημείο και έχει τα ίδια κίνητρα με την αμφισβήτηση των δεδομένων θεσμών της κοινωνίας, την απελευθέρωση των σκέψεων και των πράξεων, εν ολίγοις τη γέννηση της δημοκρατίας και της φιλοσοφίας. Εδώ μπαίνει κανείς σε πειρασμό να πει ότι το άνοιγμα της σκέψης και ο μερικός και σχετικός εκδημοκρατισμός των πολιτικών καθεστώτων της Δύσης συνοδεύτηκαν από την παρακμή του σωβινισμού, της ξενοφοβίας και του ρατσισμού. Ωστόσο, δεν μπορούμε να δεχτούμε αυτή την ιδέα χωρίς να θέσουμε ισχυρούς περιορισμούς. Αρκεί να σκεφτούμε με πόσο ακραία επιθετικότητα επανεμφανίστηκε ο εθνικισμός, η ξενοφοβία και ο ρατσισμός τον 20ό αιώνα σε χώρες «ανεπτυγμένες» και «δημοκρατικές».

Όλα όσα ειπώθηκαν μέχρι εδώ αφορούν τον αποκλεισμό του άλλου. Δεν αρκούν για να «εξηγήσουμε» γιατί αυτός ο αποκλεισμός γίνεται διάκριση, περιφρόνηση, απομόνωση, και τελικά μίσος, λύσσα και δολοφονική τρέλα. Δεν πιστεύω όμως ότι μπορεί να υπάρξει γενική «εξήγηση».

Μπορώ μόνο να αναφέρω έναν παράγοντα που αφορά τις μαζικές εκρήξεις εθνικού και ρατσιστικού μίσους στη σύγχρονη εποχή. Η κατάρρευση, στις καπιταλιστικές κοινωνίες, σχεδόν όλων των αρχών είχε ως επίπτωση τη συσπείρωση για λόγους ταύτισης γύρω από τη «θρησκεία», το «έθνος» ή τη «ράτσα» και όξυνε το μίσος προς τους ξένους. Η κατάσταση δεν είναι διαφορετική στις μη ευρωπαϊκές κοινωνίες που υφίστανται το σοκ της εισβολής του μοντέρνου τρόπου ζωής, άρα και την κονιο­ποίηση των παραδοσιακών ση­μείων αναφοράς με τα οποία ταυτίζονται τα άτομα. Το αποτέλεσμα είναι η αύξηση του θρησκευτικού και/ή εθνικού φανατισμού.

Μία τελευταία παρατήρηση που αφορά τον ρατσισμό. Το κύριο και καθοριστικό χαρακτηριστικό του ρατσισμού είναι η «απαραίτητη μη μετατρεψιμότητα» του άλλου. Ο θρησκευτικά μισαλλόδοξος δέχεται με χαρά τον προσηλυτισμό των απίστων ο «λογικά» εθνικιστής χαίρεται όταν ξένα εδάφη προσαρτώνται στη χώρα του και οι κάτοικοι τους «αφομοιώνονται» Δεν είναι όμως τέτοια η περίπτωση του ρατσιστή. Οι γερμανοί εβραίοι θα ήθελαν να παραμείνουν πολίτες του Τρίτου Ράιχ· αλλά οι ναζιστές ούτε να το ακούσουν.

Ακριβώς γιατί στην περίπτωση του ρατσισμού το αντικείμενο του μίσους πρέπει να είναι «μη μετατρέψιμο». Γι” αυτό ο ρατσιστής επικαλείται ή εφευρίσκει δήθεν φυσικά (βιολογικά), άρα μη μετατρέψιμα, χαρακτηριστικά του αντικειμένου του μίσους του: το χρώμα του δέρματος του, τα διακριτικά γνωρίσματα του προσώπου του. Τέλος, θα ήταν απολύτως δικαιολογημένο να συνδέσουμε αυτή την ακραία μορφή του μίσους προς τον άλλο με το πιο σκοτεινό, πιο άγνωστο και πιο συγκρατημένο είδος μίσους: το μίσος προς τον εαυτό μας.

Η αυτονομία, δηλαδή η πλήρης δημοκρατία, και η αποδοχή του άλλου δεν αποτελούν φυσική ανθρώπινη κλίση. Αμφότερες συναντούν τεράστια εμπόδια. Γνωρίζουμε από την ιστορία ότι ο αγώνας για τη δημοκρατία είχε μέχρι σήμερα οριακά μεγαλύτερη επιτυχία από τον αγώνα κατά του σωβινισμού, της ξενοφοβίας και του ρατσισμού. Αλλά για όσους είναι στρατευμένοι στο μοναδικό πολιτικό πλάνο που χρήζει υπεράσπισης, το πλάνο της οικουμενικής ελευθερίας, ο μοναδικός ανοικτός δρόμος είναι η συνέχιση του αγώνα κόντρα στο ρεύμα.

 

----------------------------

Πηγή:enallaktikos.gr

Εκτελούν το κίνημα «Χωρίς Μεσάζοντες»! Του Ηλία Τσολακίδη

Σύμφωνα με το άρθρο 32, § 2 του νομοσχεδίου των λαϊκών αγορών θα απαγορεύεται το υπαίθριο εμπόριο (εκεί εντάσσονται και οι διανομές «Χωρίς Μεσάζοντες») σε δήμους άνω των 3.000 κατοίκων.

 
Με το νομοσχέδιο για τις λαϊκές αγορές που ψηφίζεται στη Βουλή τη Δευτέρα 5 Μαΐου, η κυβέρνηση εκτελεί εν ψυχρώ τους παραγωγούς και τους πωλητές των λαϊκών αγορών με στόχο την εξυπηρέτηση των μεγάλων ιδιωτικών μονοπωλιακών συμφερόντων και των πολυεθνικών εμπορικών αλυσίδων και με ταυτόχρονη ζημιά των λαϊκών νοικοκυριών και των καταναλωτών.
Με τις ρυθμίσεις του υπαίθριου, στάσιμου και πλανόδιου εμπορίου που συμπεριλαμβάνονται στο νομοσχέδιο, επιχειρείται να δοθεί τέλος και στο κίνημα «Χωρίς Μεσάζοντες», και μάλιστα ύπουλα, κρυφά και υπόγεια, χωρίς η πρόθεσή τους αυτή να ομολογείται κάπου ρητά.

Αντί να ενισχυθούν ο θεσμός των λαϊκών αγορών με σπάσιμο των κυκλωμάτων των μεσαζόντων, η προμήθεια ποιοτικής τροφής σε συμφέρουσα τιμή για καταναλωτές και παραγωγούς μέσα από τα κινήματα «Χωρίς Μεσάζοντες» και τη συμβολαιακή γεωργία δίνοντας τη δυνατότητα, ιδιαίτερα στους φτωχοποημένους της πόλης, να αγοράζουν φθηνότερα και στους παραγωγούς να εξασφαλίζουν καλύτερες τιμές για τα προϊόντα τους, με το νομοσχέδιο αυτό επιβάλλεται ένα ασφυκτικό πλαίσιο κριτηρίων για απόκτηση άδειας που πετάει έξω από το επάγγελμα χιλιάδες μεροκαματιάρηδες λαϊκατζήδες και απομονώνει τον παραγωγό από τον καταναλωτή.

Σύμφωνα με το άρθρο 32, § 2 του νομοσχεδίου θα απαγορεύεται το υπαίθριο εμπόριο (εκεί εντάσσονται και οι αγορές «Χωρίς Μεσάζοντες») σε δήμους άνω των 3.000 κατοίκων, ενώ θα επιβάλλεται τέλος το οποίο θα καθορίζεται από τον δήμο ή την περιφέρεια!

Μονάχα με τις δύο αυτές σειρές του νομοσχεδίου, επιχειρούν να ξεφορτωθούν το κίνημα «Χωρίς Μεσάζοντες». Έτσι όπως έγινε και με το κίνημα «Δεν πληρώνουμε» κατά των διοδίων, με τις ντροπολογίες Ρέππα και Βορίδη και την ποινικοποίηση της διαμαρτυρίας κατά της απάτης παραχώρησης των εθνικών μας οδών στους εθνικούς …επενδυτές.

Οι πρωτοβουλίες πολιτών «Χωρίς μεσάζοντες» και οι πολίτες που στηρίχτηκαν απ’ αυτές, οφείλουν να ενώσουν τις δυνάμεις τους και να αντισταθούν. Να απαιτήσουν την άμεση απόσυρση του νομοσχεδίου και την έναρξη πραγματικής διαβούλευσης, διότι το δικαιούνται!
Το κίνημα «Χωρίς μεσάζοντες» ανακούφισε χιλιάδες ανήμπορους πολίτες σε ολόκληρη τη χώρα και ανέδειξε διεθνώς το τεράστιο πρόβλημα της αισχροκέρδειας των μεσαζόντων στη χώρα μας. Η κυβέρνηση, αντί να πατάξει την αισχροκέρδεια και να περιορίσει τα κέρδη των «νταβατζήδων» της αγοράς, ανέλαβε την εξόντωση των λαϊκών αγορών και των κινημάτων, για να εξυπηρετήσει τα συμφέροντα των πολυεθνικών.

Πρέπει όλοι μαζί να ενώσουμε τις δυνάμεις μας και να διαφυλάξουμε ως κόρη οφθαλμού το υπαίθριο εμπόριο, διότι μέσα απ' αυτό εξασφαλίζεται η βιωσιμότητα των μικρών παραγωγών αλλά και των επαγγελματιών, δίνοντας ταυτόχρονα στον καταναλωτή τη δυνατότητα προμήθειας ντόπιων, ποιοτικών και φθηνών προϊόντων.

H πολιτική των μνημονίων έχει επιβάλει ανηλεή λιτότητα, με αποτέλεσμα να εξοντωθεί μεγάλο μέρος της κοινωνίας. Παγιδευμένο πλέον, περιμένει ανήμπορο στη μια μεριά του δρόμου, σε ένα επικίνδυνο και πολυσύχναστο σταυροδρόμι χωρίς σηματοδότη. Άρρωστοι, άνεργοι, ανασφάλιστοι, οικονομικά ανήμποροι με βήμα αργό δεν τολμούν να πατήσουν στο οδόστρωμα. Είναι καταδικασμένοι, διότι σ’ αυτή τη διασταύρωση αργός βηματισμός σημαίνει θάνατος! Η κυκλοφορία δεν ελέγχεται.

Βαριά οχήματα πολυεθνικών εταιρειών, φορτωμένα κέρδος, περνούν με ιλιγγιώδη ταχύτητα, και οι οδηγοί τους δεν δίνουν δεκάρα για τις ζωές των εξουθενωμένων.

Η επιβίωση των ανθρώπων αυτών, χωρίς κοινωνική πρόνοια και κοινωνική φροντίδα, εξαρτάται πια από την αλληλεγγύη των συμπολιτών τους. Αποτελεί υποχρέωση αυτών που αντέχουν ακόμη να βοηθήσουν τους ανήμπορους. Να τους πάρουν από το χέρι και να τους περάσουν απέναντι. Κοινωνικά Παντοπωλεία, Ιατρεία, Φαρμακεία, Φροντιστήρια και αγορές «Χωρίς Μεσάζοντες» σε ολόκληρη τη χώρα, προσφέρουν βοήθεια σε δεκάδες χιλιάδες πολίτες.

Τα χρόνια όμως περνούν και τα πράγματα χειροτερεύουν. Λείπουν τα πάντα! Κομμένο ηλεκτρικό ρεύμα και απλήρωτοι λογαριασμοί νερού, απλήρωτοι φόροι και χρέη, άνεργοι και ανασφάλιστοι χωρίς πρόσβαση στις στοιχειώδεις υπηρεσίες υγείας και οι τιμές στα ύψη. Νέα νομοσχέδια, νέοι νόμοι και αποφάσεις της κυβέρνησης αναγκάζουν εκατομμύρια πολίτες να περιμένουν αβοήθητοι στη διασταύρωση.

Φίλε μου, τα ψέματα τελείωσαν! Δεν μένει άλλος χρόνος για λόγια και περιττές κουβέντες. Είναι ώρα για έργα αντίστασης και αλληλεγγύης. Πρέπει να καταλάβεις πως για να περάσουμε ασφαλείς απέναντι πρέπει πρώτα, όλοι μαζί, να σηκώσουμε τα μανίκια και να διορθώσουμε το φανάρι! Πρέπει επιτέλους να ανάψει πράσινο και για τους «πεζούς». Να μπει ένα ΣΤΟΠ στα κέρδη των πολυεθνικών, των τραπεζών και των ντόπιων ολιγαρχών. Πρέπει να φύγει η άθλια αυτή κυβέρνηση που κρατά μονίμως το φανάρι της διασταύρωσης χαλασμένο για να περνούν ελεύθερα τα φορτηγά του κέρδους.
 

-----------------------------------------------

Πηγή:thepressproject

Μήνυμα αξιοπρέπειας στις εκλογές - Του Γιάννη Μακριδάκη

Κανονικά με τέτοια κυβέρνηση και τέτοια πολιτική που εφαρμόζει αυτά τα δύο χρόνια αλλά και με όσα αναμένεται, ως γνωστόν, να εφαρμόσει, ο Σύριζα θα έπρεπε ήδη να έχει παρελάσει θριαμβευτής και απελευθερωτής στο Σύνταγμα μετά από παλλαϊκό ξεσηκωμό και πτώση της ακροδεξιάς και κατόπιν εκλογών στις οποίες θα ελάμβανε συντριπτική πλειοψηφία και αυτοδυναμία.

Αυτά βεβαίως θα είχαν συμβεί αν ο Σύριζα ήταν αξιοπρεπές κόμμα, ριζοσπαστικό που ενέπνεε και έδινε ελπίδα στους καταληστεμένους και τσαλαπατημένους επί της αξιοπρέπειάς τους πολίτες αυτής της χώρας.

Όμως ο Σύριζα από τότε που έγινε αξιωματική αντιπολίτευση, άλλαξε και ρότα πολιτικής. Αντί να στέκει με αξιοπρέπεια και σταθερότητα στις θέσεις του, αντί να απευθύνεται ξεκάθαρα στην κοινωνία των πολιτών, αντί να είναι μπροστάρηδες στην πορεία της κοινωνίας προς την ανατροπή του ίδιου του αναξιοπρεπούς και ιδιώτη εαυτού της οι βουλευτές και τα στελέχη του, άρχισαν όλοι μαζί την οικειοθελή βίαιη “ωρίμανσή τους”, την ευθυγράμμισή τους με τις επιταγές του συντηρητισμού για να λάβουν θέση κυβέρνησης εν αναμονή, την καθημερινή ενασχόλησή τους με τα δελτία τύπου των μουρούτηδων που είχαν στόχο να τους τραβήξουν στον βόθρο τους, την τελική διολίσθηση, τις εκπτώσεις, τις απαράδεκτες και ανήθικες δηλώσεις και ενέργειες, τον εναγκαλισμό με ανθρώπους γνωστού αναξιοπρεπούς πολιτικού παρελθόντος, την ανάδειξη πρωτοκλασσάτων στελεχών δουλοπρεπών και ανέντιμων, ανακόλουθων πολιτικάντηδων με προσωπικές οικονομικές επενδύσεις σε πολυεθνικές που απομυζούν και καταστρέφουν τον πλανήτη, έγινε δηλαδή εντός δύο ετών αναμονής εξουσίας ο Σύριζα ένα κόμμα ίδιο και απαράλλαχτο με όσα χείριστα τέτοια μάθαμε να ανεχόμαστε στους κυβερνητικούς θώκους εδώ και δεκαετίες.

Προφανώς αυτή είναι ακόμα η ελληνική κοινωνία, κοινωνία ιδιωτών και όχι πολιτών. Δεν έχει αλλάξει ακόμη η δυναμική της παρ’ όλες τις τεράστιες αλλαγές που έχουν συντελεστεί . Οπότε ένα κόμμα για να λάβει την πλειοψηφία της και να κυβερνήσει πρέπει, σύμφωνα με τα παλαιοπολιτικά δεδομένα, να την εκφράζει, πρέπει να είναι ο καθρέφτης της και ο σκοπός αγιάζει τα μέσα, δικαιολογεί συνεργασία ακόμα και με τον διάβολο, όπως αρέσκονταν να λένε τα στελέχη του Σύριζα τότε, στην αρχή αυτής της πορείας ενδοτισμού, τότε που μασούσαν με κάθε τρόπο για να καταπιούν όπως όπως τις εισροές γνωστών για το ποιόν τους πολιτικών προσώπων στον χώρο τους και τον εφεξής συναγελασμό μαζί τους. Διάλεξαν δηλαδή όλοι τους την εύκολη πορεία της προσαρμογής παρά την δύσκολη πορεία της ανατροπής του κοινωνικού κατεστημένου.

Με γεια τους με χαρά τους λοιπόν εκεί στον Σύριζα που το σκέφτηκαν και το σκέφτονται ακόμη έτσι το “πράμα” και έγιναν ένα συμπαγές αναξιόπιστο πράμα, όπως λέει και ο ανεκδιήγητος πολιτικάντης υποψήφιος ευρωβουλευτής τους που κορδίζεται ότι έδιωξε την Σαμπιχά από το ψηφοδέλτιο διότι ήταν ακροδεξιά τσιγγάνα (γελάνε και οι όρνιθες). Με γεια τους με χαρά τους που μετρούν κουκιά και πορεύονται, που θεωρούν δεδομένους ανθρώπους-ψήφους στο σακούλι τους και πάνε να ανοιχτούν συνειδησιακά ολοένα για να προσεταιριστούν και άλλους. Με γεια τους με χαρά τους που δεν έχουν πρόβλημα να αδειάσουν συνεργάτες τους, να εκθέσουν ανθρώπους, να πράξουν αναξιοπρεπώς, να μιλήσουν δουλοπρεπώς, να γίνουν γλίτσες ξεφτίλες ανακόλουθοι και αναξιόπιστοι μόνο και μόνο για να λάβουν την πλειοψηφία στις εκλογές με παλαιοπολιτικά κριτήρια και μεθόδους και όχι με ριζοσπαστισμό και αξιοπρέπεια. Με γεια τους με χαρά τους που διάλεξαν να πορευτούν και πορεύονται ακόμη στον εύκολο απλοϊκό δρόμο που θα έπαιρνε ο κάθε ηλίθιος πολιτικάντης αν έφτανε μέχρις εκεί. Με γεια τους με χαρά τους όλα αυτά αλλά τους αξιοπρεπείς πολίτες, όσους δεν τους αρέσει να νιώθουν ότι τους έχει ο Σύριζα δεδομένους ψήφους δικούς του, όσους δεν ανέχονται την ανηθικότητα, την ιδιοτέλεια, την αναξιοπρέπεια τους χάνει καθημερινά εδώ και δύο χρόνια γι αυτό και προφανώς δεν ανεβαίνει στις δημοσκοπίσεις αλλά πέφτει κιόλας ύστερα από τόση κοσμοχαλασιά. Επίσης, όπως πολύ ευκρινώς διαφαίνεται, δεν παίρνει ούτε σημαντικό ποσοστό από τους “άλλους”, οι οποίοι προτιμούν βέβαια τους ομοίους τους παρά αυτούς που προσαρμόζονται ως όμοιοί τους. Εξ ου και η εμφάνιση των ποταμιών στην πολιτική ζωή, η ανάδυση των άλλων ακροδεξιών, των καμουφλαρισμένων πίσω το προσωπείο της απολιτίκ ποταμίσιας πέστροφας. Για όλη αυτή την κατάντια είναι συνυπεύθυνος με την ακροδεξιά που κυβερνά, ο Σύριζα που περιμένει και ενδίδει.

Η πιο αξιόπιστη και επίσημη όμως δημοσκόπηση θα είναι οι εκλογές για ευρωβουλή και περιφέρειες. Εκεί ο Τσίπρας και το επιτελείο της διγλωσσίας, της δουλοπρέπειας και της αναξιοπρέπειας πρέπει να λάβουν το μήνυμα της αποτυχίας τους, το οποίο κάνουν ότι δεν αντιλαμβάνονται τόσον καιρό. Οι αξιοπρεπείς πολίτες δεν δύνανται να τους ψηφίσουν ούτε καν με βαριά καρδιά, για να φύγουν οι άλλοι διότι αν πράξουν έτσι, νιώθουν ότι δεν θα διαφέρουν σε τίποτε από τους βουλευτάδες του άθλιου δικομματισμού της ακροδεξιάς, οι οποίοι με βαριά καρδιά κι αυτοί (έλεγαν ότι) ψήφιζαν τα μνημόνια δήθεν για να μην καταρρεύσει η χώρα. Αν η αριστερά θέλει να “ωριμάσει” και να γίνει δεξιά, οι “ανώριμοι” αξιοπρεπείς πολίτες δεν δύνανται να την ακολουθήσουν στην κατηφόρα της.

Κανονικά ο Τσίπρας και το επιτελείο της διγλωσσίας, της δουλοπρέπειας και της αναξιοπρέπειας που τον περιστοιχίζει θα έπρεπε ήδη να έχουν αποδεχτεί την πλήρη και καταφανή αποτυχία τους βλέποντας τα σημάδια της κοινωνίας, η οποία, παρόλα όσα οι ίδιοι αλλά κυρίως οι αντίπαλοί τους πράττουν, δεν τους αποδέχεται, δεν συμβαδίζει με αυτούς, δεν συμμετέχει, δεν τους εμπιστεύεται, το κόμμα δεν έχει μέλη καλά καλά για να στελεχώσει συνδυασμούς αυτοδιοίκησης και τρώει πόρτα από τους πολίτες τους οποίους προσεγγίζει. Αυτό και μόνο είναι η απόδειξη παταγώδους αποτυχίας των πολιτικών επιλογών τους. Οι περιφερειακές εκλογές και ευρωεκλογές απλά θα αποδείξουν και θα καταγράψουν επίσημα τα ηλίου φαεινότερα, τα οποία μονάχα οι ενδιαφερόμενοι να τα δουν και να τα αναλύσουν δεν βλέπουν και δεν δύνανται, νοητικά πιθανόν, να εκτιμήσουν.

Όπως ανήγαγαν τις κατά καιρούς απεργίες σε κομβικές ημέρες και εμβληματικές δράσεις για την πτώση της ακροδεξιάς αλλά διαψεύστηκαν όλες τις φορές οικτρά δίχως όμως να κατανοήσουν, όπως φάνηκε, το παραμικρό, με τον ίδιον ακριβώς τρόπο έχουν αναγάγει και τις επερχόμενες εκλογές ως κόμβο στην πορεία της ανατροπής της ακροδεξιάς, μιας πορείας που όμως ουσιαστικά δεν έχει αρχίσει ποτέ. Διότι ο Σύριζα επέλεξε εξ αρχής την πορεία δικής του ωρίμανσης και ενδοτισμού και όχι την πορεία ανατροπής του συστήματος και  των εκφραστών του.

Οι επερχόμενες εκλογές λοιπόν, ευρωεκλογές και περιφερειακές είναι ευκαιρία των πολιτών να δείξουν στο δίπολο της αναξιοπρέπειας, της ακροδεξιάς που κυβερνά και του Σύριζα που αναμένει και εξευτελίζει τις αξίες και την αξιοπρέπειά μας, ότι δεν τους ανεχόμαστε πια. Τους μεν για τον τρόπο που κυβερνούν και ξεπουλούν την Ελλάδα και την ζωή μας, τους δε για τον τρόπο που ωριμάζουν και προοιωνίζονται μια καλή συστημική διαχείριση της κατάντιας μας.

ΥΓ

Η Αριστερά όσο συνεχίζει να ασχολείται και να μιλάει για το χρήμα και όχι για τις πραγματικές αξίες, τόσο θα είναι δέσμια του ευτελούς και αναξιοπρεπούς συστήματος που την γέννησε, την ορίζει και την περιορίζει, τόσο θα είναι μια παρωχημένη Αριστερά. Μια Μουσειακή Αριστερά όπως το ΚΚΕ και λοιπές ομοειδείς δυνάμεις ή μια ενδοτική αναξιόπιστη και αναξιοπρεπής συστημική “αριστερά” όπως ο Σύριζα.

Η Αριστερά επιβάλλεται πλέον να μιλήσει με άλλους όρους και να προβάλει στην πολιτική ζωή τις πραγματικές αξίες. Η Οικουμενική Αριστερά είναι η μόνη προοπτική ζωής για το οικοσύστημα και για την ανθρωπότητα.

--------------------------------

Πηγή:yiannismakridakis

Υγεία: ο ερευνητής μέσα στον καθηγητή Του Κώστα Κάππα

Να αντισταθώ εγώ μόνος μου, δεν αντέχω άλλο. Ούτε και εσύ. Πρέπει να πάρουν την τύχη στα χέρια τους και να ενεργοποιηθούν οι πολίτες-ασθενείς. Στο κάτω κάτω, οι λαοί έχουν την υγεία που τους αξίζει. Αλήθεια, μας αξίζει το σημερινό σύστημα υγείας; 

Σπουδάζεις στην Ελλάδα, μετά συνεχίζεις, συχνά έξω. Αφήνεις πολλά χρόνια από τη νιότη σου στο νοσοκομείο της μεγάλης ξένης πόλης, συγκινείσαι, πεισμώνεις και μαγεύεσαι ταυτόχρονα. Ονειρεύεσαι να σώσεις τον κόσμο και κατεβαίνεις κουρδισμένος στην Ελλάδα να γίνεις τμήμα του θεϊκού τρίπτυχου: βλέπω το κλινικό πρόβλημα, ερευνώ για να του βρω λύση, την βρίσκω και θεραπεύω. Και όλα αυτά τα διδάσκω στους φοιτητές και στους νέους γιατρούς. Τρία σ’ ένα! Τι καλύτερο χωράφι να ευδοκιμήσει το τρίπτυχο αυτό από ένα Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο;

Πας συνειδητά στην επαρχία, θυσιάζεις την οικογενειακή ζωή, τους βλέπεις δύο διήμερα τον μήνα. Μπαίνεις στο τριτοβάθμιο νοσοκομείο και ανακαλύπτεις ότι είναι το μοναδικό που προσφέρει θεραπευτικές ακτινοβολίες για τους ασθενείς, για μία τεράστια περιοχή, κοντά στο ένα εκατομμύριο κάτοικοι. Μαζεύεις τα επιδημιολογικά στοιχεία της περιοχής και αναμένεις ότι κάτι λιγότερο από 3.000 κάτοικοι θα ασθενήσουν από καρκίνο, από τους οποίους οι 2.000 περίπου θα υποβληθούν και σε ακτινοθεραπεία. Τρομάζεις. Σύμφωνα με τα διεθνή standards, ο γραμμικός επιταχυντής (η βασική ακτινοθεραπευτική μονάδα) μπορεί να εξυπηρετήσει σωστά, το πολύ 500 ασθενείς τον χρόνο. Εχεις δύο γραμμικούς επιταχυντές, 1.000 ασθενείς το πολύ. Τι κάνεις για τους άλλους 1.000;

Αφού φωνάξεις, κάνεις εκατοντάδες έγγραφα, παρακαλέσεις για νέα μηχανήματα και απογοητευτείς, στο τέλος εθελοτυφλείς και κοιτάς τι θα κάνεις με τους 1.000 που μπορείς. Κοιτάς τους γραμμικούς επιταχυντές και διαπιστώνεις ότι είναι του… 1994. Μόλις ανακάλυψες ότι όλη η τεχνογνωσία μετά το σωτήριο έτος 1994 είναι μεν στο κεφάλι σου, αλλά η αντίστοιχη τεχνολογία λείπει από το μηχάνημα. Αυτόματα επιλέγεις μόνο τα περιστατικά εκείνα, για τα οποία η ποιότητα της θεραπείας θα είναι αποδεκτή ακόμη και με την παλιά αυτή τεχνολογία. Τα άλλα τα στέλνεις να γεμίσουν τις ουρές του «Αγιου Σάββα» και του Θεαγενείου.

Μετράς τους συναδέλφους σου και ανακαλύπτεις ότι είναι λιγότεροι από όσους πρέπει και συνεχώς μειώνονται, είτε με ρουσφετολογικές μεταθέσεις, είτε με συνταξιοδοτήσεις, είτε, είτε, είτε… Είναι το κλήμα στραβό, το τρώει και ο γάιδαρος… ο γραμμικός επιταχυντής χαλάει συχνά (υψηλή τεχνολογία + παλαιότητα + εντατική χρήση = εφιάλτης) και πολλές φορές η γραφειοκρατία του Δημοσίου μαζί με την έλλειψη κονδυλίων οδηγεί σε πολύμηνη διακοπή της λειτουργίας του.

Οταν κλείνει το ένα μηχάνημα για περισσότερο από ένα χρόνο, σημαίνει μείον 500 ασθενείς. Τι κάνουν αυτοί; Οι 100 θα βρουν (εν μέσω κρίσης; στο χωριό; από πού;) τα 7.000-8.000 ευρώ, τα οποία απαιτούνται (επιπλέον των 5.000 που πρέπει να δώσει ο ασφαλιστικός φορέας) στο ιδιωτικό νοσοκομείο, άλλοι 100 θα απορροφηθούν σχετικά σύντομα από τα δημόσια ακτινοθεραπευτικά τμήματα Αθήνας-Θεσσαλονίκης και οι υπόλοιποι 300, ο Θεός και η ψυχή τους…

Τότε θα θυμηθείς τη στατιστική: Ακόμη και για μέτριας ποιότητας παροχή ακτινοθεραπείας, οι μισοί ασθενείς διεθνώς θεραπεύονται οριστικά και οι άλλοι μισοί καταλήγουν, λόγω της ασθένειας, με μέσο χρόνο επιβίωσης τα 12 χρόνια (άλλοι σε εβδομάδες, άλλοι σε μήνες και άλλοι ύστερα από πολλά χρόνια). Τότε ανακαλύπτεις γιατί το κράτος δεν βιάζεται (έστω ασυνείδητα και όχι επίτηδες) να βρει προσωπικό και νέα μηχανήματα.

Ο καρκινοπαθής είναι πλέον προβληματικός εργαζόμενος, «άχρηστος» για το σύστημα. Ζητά συνεχώς άδειες από την εργασία του για check up, σε παρά πολλές περιπτώσεις βγαίνει με 67% αναπηρία και στοιχίζει πολλές δεκάδες χιλιάδες ευρώ σε φάρμακα και συντάξεις. Οταν κλείνει λοιπόν ένας γραμμικός επιταχυντής, π.χ. για ένα χρόνο, η οικονομία για το Σύστημα δεν είναι τα 250.000 ευρώ της συντήρησης που θα έπρεπε να γίνει εάν λειτουργούσε, αλλά τα δεκάδες εκατομμύρια ευρώ από τους «ενοχλητικούς» και «άχρηστους» ασθενείς…

Τότε θα σου τεθεί ένα ηθικό δίλημμα: Εάν είσαι «απολίτικος» επιστήμονας θα πεις: «Δεν φταίω, εάν αντί για 2.000 ασθενείς μου ανέθεσαν τελικά 500. Για τους 500 θα κάνω το καλύτερο που μπορώ και θα κοιμηθώ με ήσυχη τη συνείδησή μου». Ξεχνάς όμως ότι και ο κορυφαίος επιστήμονας του κόσμου να είσαι, η στατιστική είναι αμείλικτη: με τα συγκεκριμένα οικονομοτεχνικά δεδομένα θα σώσεις τους μισούς, άντε το 60%, ήτοι 300 ανθρώπους και θα δώσεις παράταση ζωής στους υπόλοιπους.

Εάν όμως σκεφθείς ότι έχεις ηθική υποχρέωση και σε εκείνους που τους αποτρέπει ή απαγορεύει το σύστημα να έχουν πρόσβαση στη θεραπεία, τότε θα ουρλιάξεις και θα παλέψεις να ξαναγίνουν τουλάχιστον 1.000 αυτοί που θα έρθουν σε σένα. Και τους μισούς να κάνεις καλά, είναι πολλές δεκάδες περισσότερα άτομα από αυτά του «αποστειρωμένου» συναδέλφου σου.

Ο αγώνας όμως ματώνει: το σύστημα έχει τους ανθρώπους του, έχει μηνύσεις, έχει διασυρμό, έχει τον φόβο. Τι θέλει -στην ουσία- να σου πει, είτε με το καλό είτε με το άγριο: «Γιατί βασανίζεσαι με όλα αυτά; Πεινάς, σου σκοτώσαμε τα όνειρα, τσάμπα σπούδασες, σε απειλούμε με απόλυση. Πήγαινε στην κοινωνική τάξη σου! Πήγαινε σε ένα ιδιωτικό νοσοκομείο, όπου θα έχεις την τεχνολογία και την εξουσία που σου αξίζει. Φύγε από τη μιζέρια! Αν δεν φύγεις με το καλό, θα σε στείλουμε με το άγριο!».

Να αντισταθώ εγώ μόνος μου, δεν αντέχω άλλο. Ούτε και εσύ. Πρέπει να πάρουν την τύχη στα χέρια τους και να ενεργοποιηθούν οι πολίτες-ασθενείς. Στο κάτω κάτω οι λαοί έχουν την υγεία που τους αξίζει. Αλήθεια, μας αξίζει το σημερινό σύστημα υγείας;

********* 

(Ο καθηγητής Κώστας Κάππας, μου έκανε την τιμή, να με κοινοποιήσει προσωπικά αυτό του το άρθρο. Συμφωνώ απολύτως με τις απόψεις του, γι'αυτό και το αναδημοσιεύω. Ο καθηγητής Κώστας Κάππας, αποτελεί κόσμημα για τη πανεπιστημιακή κοινότητα και ιδιαίτερα στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, και, είναι τιμή μου, που με θεωρεί φίλο του.)

-------------------------

Πηγή: efsyn

'Έχεις δίκιο είναι ο Αλντεμπαράν' - Η τελευταία συλλογή ποιημάτων του Γιάννη Τσίγκρα

Μετά τη τελευταία συλλογή διηγημάτων με τίτλο "ΕΝΑ ΒΙΟΥ ΜΑΣΤΕΡ ΧΩΡΙΣ ΧΙΟΝΑΤΗ ΚΑΙ ΝΑΝΟΥΣ", ο πολύ γνωστός κι αγαπητός βολιώτης συγγραφέας και ποιητής Γιάννης Τσίγκρας, προχώρησε σε δεύτερη αυτοέκδοση βιβλίου του, και συγεκριμένα της τελευταίας συλλογής ποιημάτων του, με τίτλο "Έχεις δίκιο είναι ο Αλντεμπαράν".
(Ο υποφαινόμενος τον βοήθησε μόνο -χωρίς προηγούμενη εμπειρία είναι η αλήθεια- στην στοιχειοθέτηση, εκτύπωση και δημοσίευση των βιβλίων).

Μάλιστα και το βιβλίο αυτό με τίτλο "Έχεις δίκιο είναι ο Αλντεμπαράν", το διαθέτει ο συγγραφέας ελεύθερα για κατέβασμα σε όλους από εδώ.

(Το βιβλίο με τίτλο "ΕΝΑ ΒΙΟΥ ΜΑΣΤΕΡ ΧΩΡΙΣ ΧΙΟΝΑΤΗ ΚΑΙ ΝΑΝΟΥΣ", μπορείτε επίσης να το κατεβάσετε από εδώ).

Σήμερα αναδημοσιεύω -έτσι για γνωριμία- 2 από τα 54 ποιήματα της συλλογής, από τα πολλά που μου άρεσαν ιδιαίτερα.

 (Αποστόλης Μωραϊτόπουλος 23/4/2014)

******** 

ΔΕΚΑΕΤΙΑ 50

Εκείνα τα χρόνια η φτώχεια  περίσσευε

Τη μαζεύαμε, λοιπόν, σε πιάτα

Και τη μοιράζαμε στους γείτονες

Η κυραΛένη τρία σαλιγκάρια στο πιάτο, για μας

Και μεις σκέτες πικραλήθρες για την κυρία Αρετή

Κι αυτή, ένα Χριστουγεννιάτικο  Δέντρο

Στολισμένο με βώλους, τυλιγμένους  με χρυσόχαρτα

Για να το βλέπει όλος ο κόσμος-το' κανε χωρίς  έπαρση.

Τα θερινά απογεύματα, οι γριούλες έγνεθαν ποκάρια απ' το

Γειτονικό εργοστάσιο του Τζήμα και οι νεότερες έπλεκαν

Πολύχρωμες, μ'αυτά, φανέλες,για όλα τα παιδιά της γειτονιάς.

Ένα βράδυ πέρασε απ' τη γειτονιά  μας ο Χριστός

Ζήτησε ένα ποτήρι νερό και του  το'φεραν με προθυμία.

Εκείνος ευλόγησε και χάθηκε στο δειλινό.

Από τότε η φτώχεια  μας έσπασε σε άπειρα κομμάτια

Έτσι  που χάθηκε ή τη συνηθίσαμε.

 
******** 

ΕΤΣΙ ΗΤΑΝ

Με το  ξεσκόνισμα τόσων βλεμμάτων

Τα πράγματα  χάνουν την ικμάδα

Του συναισθήματος-

Όπως στα παλιά κάδρα

Θέλεις να πεις  «ο καημένος ο παππούς»

Και σου βγαίνει ένα  « έτσι ήταν λοιπόν».

Χρειάζεται φειδώ  και το αγκάλιασμα.

 

Ο Κορνήλιος Καστοριάδης απομυθοποιεί την Χριστιανική «αγάπη»

Η ΦΙΛΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΕΛΕΟΣ

Οι αρχαιοελληνικές έννοιες και η διαστρέβλωσή τους από την υποκριτική χριστιανική ηθική

Θα έβλεπα δύο πολύ σημαντικά στοιχεία, που χαρακτηρίζουν τις διαπροσωπικές σχέσεις στην Ελλάδα και εκφράζονται με τις λέξεις φιλία και έλεος. Ας αρχίσουμε από την πρώτη. Ο Αριστοτέλης, ο οποίος είναι παραδόξως ο κατ’ εξοχήν φιλόσοφος της κλασικής πόλης, θα τη συζητήσει δια μακρών. Έχουμε συνηθίσει, μετά από τους Ρωμαίους, να μεταφράζουμε αυτή τη λέξη ως «amitié» («φιλική σχέση»), καθόλου δόκιμη απόδοση. Η φιλία προέρχεται από το ρήμα φιλώ, που σημαίνει αγαπώ. Όχι αγαπώ ερωτικά, αν και αυτό το νόημα είναι επίσης δυνατό. Η φιλία είναι το γένος, που σαν επιμέρους είδη του έχει τις διάφορες μορφές συναισθημάτων, που μπορούν να συνδέσουν τα άτομα. Και στην ελληνική πόλη, η φιλία έχει πολύ σημαντικές θεσμικές πτυχές. Βεβαίως, πρόκειται κυρίως για τη φιλική σχέση μεταξύ ανδρών, συχνά βάσει άτυπων πολιτικών συνδέσμων που ονομάζονται εταιρείαι, ενώ ο Πλάτων, όπως και ο Αριστοτέλης, θα πουν δικαίως, ότι η φιλία είναι κατ’ εξοχήν ο τύπος σχέσης, που μπορεί να ευδοκιμήσει και να αναπτυχθεί σε μια ελεύθερη κοινότητα και ότι μια τέτοια κοινότητα την προϋποθέτει.

Κατά κανόνα, η τυραννία δεν μπορεί να ανεχθεί τη φιλίαν (Πλάτων, «Πολιτεία», Ι, 576a, Αριστοτέλης, «Ηθικά Νικομάχεια», Θ, 1161a 30-35, 1161b 1-10). O τύραννος έχει κάθε συμφέρον να εμποδίσει την, ανεξάρτητα από αυτό τον ίδιο, δημιουργία ισχυρών δεσμών μεταξύ των ανθρώπων, που θα μπορούσαν να ευνοήσουν τον αγώνα εναντίον της εξουσίας του και, εν πάση περιπτώσει, τη σύσταση μέσα στην κοινωνία ενός κέντρου αναφοράς που διαφεύγει του ελέγχου του. Μπορούμε να δούμε το πράγμα από μια μακιαβέλεια σκοπιά -δεν λέω μακιαβελική-, θέτοντας το ερώτημα του πώς πρέπει να ενεργήσει ο τύραννος για να κυβερνήσει. Απάντηση: πρέπει να καταστρέψει τις φιλικές σχέσεις. Ας μεταθέσουμε το ερώτημα στην εποχή μας: τι χρειάζεται ένα ολοκληρωτικό καθεστώς για να εξασφαλίσει τη θέση του; Να διαρρήξει με κάθε τρόπο όλες τις ανεξάρτητες από αυτό σχέσεις μέσα στην κοινωνία, να καταφέρει να κονιορτοποιήσει το λαό και να καταστήσει μοναδικό κέντρο αναφοράς και ενοποίησης τους την ίδια την εξουσία.

Δεν είναι εξ’ άλλου τυχαίο το γεγονός ότι, πολύ συχνά, οι αφηγήσεις των τυραννοκτόνων φέρνουν στο προσκήνιο φίλους, όπως στο περίφημο παράδειγμα του Αρμόδιου και του Αριστογείτονος στην Αθήνα, οι οποίοι σκότωσαν τον Ίππαρχο, γιο του τυράννου Πεισίστρατου. Θα βρούμε και άλλους στη νότια Ιταλία… Επομένως, η πρώτη διαπροσωπική σχέση, που μετρά στην πολιτική ζωή της κοινότητας είναι η φιλία, θα επανέλθω.

Το δεύτερο στοιχείο, για να χρησιμοποιήσουμε τον όρο του Αριστοτέλη στον ορισμό της τραγωδίας, είναι ο έλεος -θα μπορούσαμε να πούμε επίσης η συμπάθεια-, δεν πρόκειται για οίκτο ή για κάπως δακρύβρεχτη συμπόνια, αλλά για το γεγονός ότι ο ένας μπαίνει στη θέση του άλλου και συμπάσχει, δηλαδή μεταφορικά, υφίσταται αυτό που κάνει τον άλλο να πάσχει, δεν μένει απαθής απέναντι στη δυστυχία του. Βρίσκουμε έτσι σε ένα λόγο του Δημοσθένη («Κατά Τιμοκράτους», 171,1) το απόσπασμα, όπου λέει, ότι κατά γενική ομολογία, πρέπει τους ασθενείς ελεείν, να επιδεικνύεται έλεος απέναντι στους αδύναμους, να λαμβάνεται υπόψη αυτό που τους συμβαίνει…

Η ιδέα, φυσικά, βρίσκεται ήδη στην Ιλιάδα. Σας θυμίζω τη σκηνή, στο τέλος του έπους, μεταξύ Αχιλλέως και Πριάμου. Βρίσκουμε εκεί όλο τον έλεον του κόσμου, ο καθένας μπαίνει στη θέση του άλλου, και μάλιστα με διάφορους τρόπους. Μπορούμε λοιπόν να συγκρατήσουμε από τη μια τη φιλίαν, και από την άλλη τον έλεον, ως τυπικά συναισθήματα, που αφορούν στις σχέσεις μεταξύ ατόμων. Το επαναλαμβάνω, έχουμε να κάνουμε εδώ, φυσικά, με μια άτυπη θέσμιση, κάτι σαν έθιμο, αλλά με την ισχυρή έννοια του όρου, δηλαδή αυτού, που κατά τα ειωθότα εφαρμόζεται στην πόλη.

Εδώ είναι αναγκαία μια παρέκβαση. Όταν μιλάμε για συναισθήματα, βρισκόμαστε αντιμέτωποι με ένα θεμελιώδες γεγονός, που αποτελεί επίσης κοινοτυπία – και τις κοινοτυπίες δεν τις πολυσκεφτόμαστε∙ τα συναισθήματα δεν λειτουργούν κατά παραγγελία. Μπορούμε, μέχρι ενός σημείου, να κατευθύνουμε την εξωτερική μας συμπεριφορά και να κυριαρχήσουμε στα συναισθήματα μας. Δεν είναι όμως δυνατό να τα αλλάξουμε επιβάλλοντας τη θέληση μας ή από απλό ηθικό καθήκον. Το περισσότερο που μπορούμε να κάνουμε είναι να τα διαμορφώσουμε κατά τη διάρκεια της ζωής μας, όπως λέει ο Αριστοτέλης στην αρχή του δεύτερου βιβλίου των «Ηθικών Νικομαχείων»: «Ουτ’ άρα φύσει ούτε παρά φύσιν εγγίνονται αι αρεταί, αλλά πεφυκόσι μεν ημίν δέξασβαι αυτάς, τελειουμένοις δε δια του εθους». [Oι αρετές δεν υπάρχουν μέσα μας εκ φύσεως - ούτε όμως και είναι αντίθετη προς τη φύση μας η γένεσή τους μέσα μας; η φύση μας έκανε επιδεκτικούς στις αρετές, τέλειοι όμως σ' αυτές γινόμαστε με τη διαδικασία του έθους (1103a 25).] 

Και ιδού ένα πολύ ωραίο ανέκδοτο: κάποιοι φίλοι του Σωκράτη γνώρισαν ένα διάσημο φυσιογνωμιστή, του έδειξαν από μακριά τον Σωκράτη και του ζήτησαν να περιγράφει το χαρακτήρα του. Εκείνος, αφού τον κοίταξε καλά, απάντησε, ότι είναι ευέξαπτος και ανίκανος για αυτοέλεγχο, φιλήδονος, ψεύτης κ.λπ.. Κατάπληξη και γέλια των φίλων, που τα μετέφεραν όλα στον Σωκράτη. Έτσι ακριβώς ήμουν, τους απαντά· έκτοτε άλλαξα τον εαυτό μου, τα ελαττώματα όμως αυτά παρέμειναν χαραγμένα στο πρόσωπο μου (Κικέρων, Τusculanes, IV, 37).

Δεν πρέπει να ξεχάσουμε, ότι στην ελληνική αντίληψη -και ο Αριστοτέλης το αναφέρει ρητά- φιλία μόνο μεταξύ ίσων μπορεί να υπάρχει. Αυτό είναι εξάλλου που την ανάγει στο κατεξοχήν δημοκρατικό συναίσθημα, θα ήταν γελοίο, λέει, να φανταστούμε ότι δεσμοί φιλίας μπορούν να συνδέσουν ένα θνητό με τον Δία. Από την άλλη, το συναίσθημα αυτό απευθύνεται σε ό,τι αξιολογούμε θετικά στον άλλο. Αυτό μπορεί να φαίνεται αυτονόητο, αλλά μην ξεχνάτε ότι η χριστιανική θέση είναι εντελώς διαφορετική – θα επανέλθω επ’ αυτού. Βλέπετε λοιπόν, ότι η φιλία εξαρτάται, κατά μία έννοια, από την πολιτική θέσμιση της πόλης, δεδομένου ότι η ίδια η πόλη θέτει τα άτομα ως ίσα, δημιουργώντας ως εκ τούτου τις συνθήκες για αυτό τον τύπο δεσμών. Και ταυτόχρονα η πόλη βεβαίως δίνει σε καθένα από τα μέλη της τη δυνατότητα να εξυψωθεί ώστε να γίνει άξιο φιλίας.

Στην ελληνική αντίληψη φιλία μόνο μεταξύ ίσων μπορεί να υπάρχει.

Υποθέστε τώρα, ότι η θεμελιώδης ηθική προτροπή σε μια κοινότητα είναι η αγάπη, όχι η ανοχή ή η λύπηση, αλλά η αγάπη των πάντων ανεξάρτητα από το τι είναι ο καθένας, επιπλέον δε, ότι πρέπει η αγάπη αυτή να επιδεικνύεται ακόμη περισσότερο, όταν το άτομο δεν αξίζει ηθικά. Σε αυτό ακριβώς έγκειται, όπως ξέρουμε, το περιεχόμενο της χριστιανικής προτροπής σε ό,τι αφορά τις ατομικές σχέσεις. Ο πραγματικός χριστιανικός ήρωας είναι αυτός, που μπορεί να φιλήσει τις πληγές των λεπρών ή ο Χριστός της παραβολής του Dostoevsky, ο οποίος φιλά στο στόμα τον Μέγα Ιεροεξεταστή, που μόλις του εξήγησε τις ορθολογικές φρικαλεότητες, που γνωρίζετε.

Φυσικά, δεν υπάρχει τίποτα παρόμοιο στον ελληνικό κόσμο. Η φιλία απευθύνεται στον άλλο στο βαθμό που ενσαρκώνει μια αξία, στο μέτρο που είναι καλός καγαθός, δηλαδή ένα ον «καλό και ωραίο». Όσο για τον έλεον, απευθύνεται σε όλο τον κόσμο, αλλά δεν πρόκειται για αγάπη. Είναι το γεγονός, ότι ο άλλος λαμβάνεται υπ’ όψη, η δυστυχία του μετρά και υπαγορεύει την ανάλογη δράση. Μπορεί να δείξει κανείς έλεον σε ένα λεπρό και να τον βοηθήσει χωρίς να τον αγαπά ούτε να αισθάνεται υποχρεωμένος να φιλήσει τις πληγές του.

Είναι αλήθεια, ότι βρίσκουμε στον ελληνικό πνευματικό κόσμο κάτι που σηματοδοτεί ταυτόχρονα ένα όριο και μια αλλαγή, και για το οποίο ελέχθη -κακώς- ότι προανήγγειλε το χριστιανισμό. Πρόκειται βεβαίως για τη θέση, που αποδίδει ο Πλάτων στον Σωκράτη, που προέρχεται πιθανότατα από τον Σωκράτη ως ιστορικό πρόσωπο και συνίσταται στην προτροπή του να μην απαντάς στο κακό με το κακό. Είναι προτιμότερο να υφίστασαι την αδικία παρά να τη διαπράττεις. Είναι όμως διαφορετικό να πεις: μην απαντάς στο κακό με το κακό, πράγμα που αφορά στη συμπεριφορά μας και εξαρτάται από εμάς, είναι, όπως λέει ο Αριστοτέλης, «εφ’ ημίν». Και είναι άλλο να λες: να αγαπάς αυτόν που σου κάνει κακό. Αυτή η προτροπή δεν αφορά στη συμπεριφορά, αλλά στο συναίσθημα και είναι καθ’ αυτή παράλογη, διότι κανείς δεν μπορεί να κυριαρχήσει τα συναισθήματα του. Δεν συζητώ καν για το αν πρέπει ή όχι να αγαπάμε αυτούς που κάνουν κακό. Αν θεωρήσουμε όμως τι συνεπάγεται αυτό, θα καταλήξουμε στο συμπέρασμα, ότι όσο περισσότερο ο τάδε έχει βασανίσει στο Άουσβιτς, τόσο περισσότερο θα πρέπει να αγαπηθεί! Πρόταση απολύτως απορριπτέα.

Εδώ έγκειται η διπλοπροσωπία ή η θεμελιώδης υποκρισία του χριστιανισμού. Υποκρισία όχι με την τρέχουσα, αλλά με την οντολογική έννοια. Αυτό που προτείνεται εδώ είναι ένα είδος ψευδούς απολύτου, δεδομένου ότι πρόκειται για απόλυτο απολύτως μη πραγματοποιήσιμο και επομένως ανύπαρκτο. Και ζούμε κάτω ακριβώς από την τερατώδη κυριαρχία αυτής της αδύνατης ηθικής εδώ και σχεδόν δεκαεπτά αιώνες, πράγμα που φέρνει, φυσικά, καταστροφικά αποτελέσματα, όπως ο ουσιώδης διχασμός στον εσωτερικό κόσμο των ατόμων, που ο Ηegel είχε πολύ καθαρά δει. Όταν μιλά για τη δυστυχή συνείδηση, αναφέρεται κατά μία έννοια στο χριστιανισμό, που επιβάλλει στο άτομο έναν κανόνα, στον οποίο δεν μπορεί ποτέ να υπακούσει.

Εν ολίγοις, υπάρχει θεμελιώδης διαφορά ανάμεσα σε μια ηθική, που λέει, ότι αυτός που κάνει το κακό (αυτό που θεωρώ, αυτό που θεωρούμε κακό) πρέπει παρά ταύτα να αντιμετωπίζεται ως άτομο, που δεν υποβιβάζεται εντελώς στο κακό που διαπράττει, ως άτομο, που μπορεί να αναπτύξει και άλλες δυνατότητες -αυτή η προτροπή έχει περιεχόμενο, δυνατότητα εφαρμογής, και αφορά σε μια συμπεριφορά, όχι σε συναισθήματα- και μια άλλη που λέει, ότι αυτόν που κάνει το κακό πρέπει να τον αγαπάς εξ’ ίσου, και μάλιστα περισσότερο από τους άλλους – πράγμα που καταλήγει σε μια ηθική η οποία, κυριολεκτικά, θα μας προέτρεπε να αγαπάμε τον Χίτλερ και τον Στάλιν. Σχηματοποιώ φυσικά, αλλά αυτή η εναλλακτική λύση είναι σαφώς παρούσα.

Η χριστιανική ηθική καταλήγει να μεταμορφώσει το άτομο σε αιώνιο ένοχο, που παραμένει πάντοτε ανεπαρκές απέναντι στον κανόνα. Είναι ως εκ τούτου καταδικασμένο να συμβιβάζεται διαρκώς με αυτό τον κανόνα, να ζει μέσα στον κομφορμισμό και στη διπλοπροσωπία.

Η δεύτερη ηθική, η χριστιανική, της οποίας εξ’ άλλου θα μπορούσαμε να εντοπίσουμε τους προδρόμους στην Παλαιά Διαθήκη -η Καινή είναι από αυτή την άποψη λιγότερο ανακαινιστική απ’ όσο θα ήθελε-, καταλήγει επομένως να μεταμορφώσει το άτομο σε αιώνιο ένοχο, που παραμένει πάντοτε ανεπαρκές απέναντι στον κανόνα. Είναι ως εκ τούτου καταδικασμένο να συμβιβάζεται διαρκώς με αυτό τον κανόνα, να ζει μέσα στον κομφορμισμό και στη διπλοπροσωπία, σχετικοποιώντας, ως μη όφειλε, τα πράγματα.

Όσο για το κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο, ο χριστιανισμός ξεκινά αγνοώντας το αναφανδόν: δεν μας αφορά, λένε τα ευαγγέλια, πάσα εξουσία εκ θεού, τα του Καίσαρος τω Καίσαρι (είναι η Προς Ρωμαίους Επιστολή) κ.λπ.. Έτσι καταλήγουμε αναγκαστικά σε μια σχάση, σε μια διάσπαση. Από τη μια ένας δημόσιος χώρος, θεσμισμένος, όπου ο Καίσαρ κάνει ό,τι έχει να κάνει και όπου, παρ’ όλες τις συζητήσεις περί αυτού, δεν βλέπουμε με ποιο τρόπο θα μπορούσαν να εφαρμοστούν οι κανόνες της ηθικής: ο εξομολογητής του βασιλιά μπορεί βεβαίως να του επιβάλλει μια μετάνοια επειδή διέταξε τη σφαγή μερικών χιλιάδων υπηκόων του, όμως αυτό δεν αλλάζει σε τίποτα τη νομιμότητα του βασιλιά. Από την άλλη, ένας ιδιωτικός χώρος, όπου ισχύει αυτή η μη πραγματοποιήσιμη προτροπή του να αγαπάς τον πλησίον σου, όποιος κι αν είναι αυτός, περισσότερο από τον εαυτό σου. Ασφαλώς, μετά τη θέσμισή του, ο χριστιανισμός απέκτησε εξαιρετική πνευματική ευρύτητα, οικειοποιούμενος μεγάλο τμήμα της αρχαίας φιλοσοφίας και των μεθόδων της, οπότε τα προβλήματα εμφανίζονται πιο επεξεργασμένα, συμπεριλαμβανομένων και των πολιτικών και ενεργοποιείται μια ολόκληρη σοφιστεία.

Όλα αυτά τα βρίσκουμε, από κάποια στιγμή και μετά, στους Πατέρες της Εκκλησίας και στη συνέχεια στους θεολόγους του Μεσαίωνα. Και τα επιχειρήματα εξακοντίζονται προς όλες τις κατευθύνσεις: για να καταδικάσουν το φόνο του βασιλιά ή για να τον δικαιολογήσουν ή και τα δύο… επειδή έχει επανεισαχθεί στον δημόσιο χώρο κάτι σαν θείο φυσικό δίκαιο, που ο μονάρχης είναι παρά ταύτα υποχρεωμένος να σεβαστεί. Δεν επιτυγχάνεται όμως ποτέ μια συμφωνία, ένα μονοσήμαντο δόγμα. Παραμένει σε τελευταία ανάλυση αυτή η διπλοπροσωπία της θέσμισης, ανάμεσα σε μια πολιτική, που προέρχεται από την απλή πραγματικότητα και σε μια ηθική, που περιορίζεται στον ιδιωτικό βίο των ανθρώπων.

Όμως, το σημαντικό -αυτός εξάλλου είναι και ο λόγος, που επέμεινα σε αυτή την παρέκβαση- είναι, ότι δεν υπάρχουν στον αρχαίο ελληνικό κόσμο η διπλοπροσωπία, το ενσωματωμένο ψέμα στην πραγματική λειτουργία της κοινωνίας και στην παράσταση, που φτιάχνει η ίδια για τον εαυτό της και η οποία εξακολουθεί να υφίσταται από το Μεσαίωνα μέχρι τον σύγχρονο κόσμο μας. Θα μπορούσαμε μάλιστα να πούμε, ότι απουσιάζει από όλες τις ιστορικές κοινωνίες, με εξαίρεση τις μονοθεϊστικές. Οι ασιάτες δεσπότες δεν θα πουν κάτι και θα κάνουν κάτι άλλο. Στην Ελλάδα, στη Ρώμη, δεν θα πουν, ότι όλα τα ανθρώπινα όντα είναι ίσα για να επικυρώσουν στη συνέχεια τις υπάρχουσες ιεραρχίες. Δεν θα ισχυριστούν, ότι η δικαιοσύνη οφείλει, να προέχει στις σχέσεις μεταξύ πόλεων, θα πουν ότι αυτό που υπερισχύει στις σχέσεις μεταξύ πόλεων, αν δεν είναι ίσες, είναι η βία. Δεν θα βρούμε όμως αυτές τις εξωφρενικές καταστάσεις, στις οποίες έχουμε από τη μια μεριά ένα διεθνές δίκαιο, που υποτίθεται ότι εξασφαλίζει τη δικαιοσύνη στις σχέσεις μεταξύ Κρατών και από την άλλη παρεμβάσεις στη Νικαράγουα, στα νησιά Φόκλαντ, στο Αφγανιστάν κ.α., καταστάσεις στις οποίες το δίκαιο δεν παίζει απολύτως κανένα ρόλο. Εφιστώ την προσοχή σας σε αυτό το κεφαλαιώδες γεγονός: μία από τις συνθήκες ύπαρξης αυτού, που αποκαλούμε ιδεολογία -με την πραγματική έννοια του όρου και όχι με την έννοια που κολλά παντού, όπως στους αλθουσερικούς ή σε άλλους, που μιλάνε για ιδεολογία των Ελλήνων ή των Παπούα- είναι ακριβώς αυτός ο διχασμός ανάμεσα στο λέγειν και το πράττειν.

Μια τέτοια απόσταση ανάμεσα σε απατηλό λόγο και πραγματικότητα της κοινωνικής δράσης έχει σημαντικές προεκτάσεις. Μια πραγματική ηθική μόνο στα εφ’ ημίν, σε ό,τι εξαρτάται από εμάς, μπορεί να αναφέρεται. Και είναι ουσιώδες να αναγνωρίσουμε αυτόν ακριβώς το χώρο της ψυχικής ζωής, που ο άνθρωπος δεν ελέγχει – εξ’ άλλου δεν μπορούμε να δούμε στη συγκεκριμένη περίπτωση τί θα σήμαινε ο έλεγχος. Μπορούμε να ελέγξουμε τη συμπεριφορά, που προέρχεται από τα συναισθήματα, όχι όμως τα ίδια τα συναισθήματα. Κατά συνέπεια, κάθε ηθική προτροπή απευθυνόμενη στα συναισθήματα είναι παράλογη. Ακόμη μεγαλύτερος παραλογισμός είναι η προσπάθεια επιβολής αδύνατων ή αντιφατικών συναισθημάτων.

Όποιος αγαπά όλο τον κόσμο φυσικά δεν αγαπά κανένα. Και όποιος αγαπά αυτό που μισεί δεν μισεί τίποτα – αλλά όποιος δεν μισεί τίποτα δεν επενδύει τίποτα συναισθηματικά. Πράγμα, που οριακά είναι δυνατό, αλλά αποτελεί εξ ορισμού αποκλειστικότητα ορισμένων ατόμων, χριστιανών αναχωρητών στην έρημο ή οπαδών του βουδισμού. Και η ύπαρξη αυτών των περιθωριακών ατόμων, ερημιτών ή αγίων επιτρέπει ταυτόχρονα στην κοινωνία να δικαιολογείται και να ενοχοποιείται δίνοντας στον εαυτό της την απατηλή απόδειξη της δυνατότητας να πραγματωθεί το διακηρυσσόμενο ιδεώδες. Ο άγιος τάδε το καταφέρνει, άρα η ηθική μας δεν είναι παράλογη· εμείς όμως δεν έχουμε το απαιτούμενο ανάστημα, πρέπει επομένως να εξιλασθούμε, να γονυπετήσουμε, να συνεισφέρουμε στους εράνους για την ανοικοδόμηση του ιερού ναού κ.λπ. – και ταυτόχρονα, αναμφίβολα, να μάθουμε να εξαπατάμε.

“Ο άγιος τάδε το καταφέρνει, άρα η ηθική μας δεν είναι παράλογη· εμείς όμως δεν έχουμε το απαιτούμενο ανάστημα, πρέπει επομένως να εξιλασθούμε, να γονυπετήσουμε, να συνεισφέρουμε στους εράνους για την ανοικοδόμηση του ιερού ναού κ.λπ. – και ταυτόχρονα, αναμφίβολα, να μάθουμε να εξαπατάμε”.

Ίσως υπήρξε κάποια στιγμή στην ιστορία του χριστιανισμού, που αυτή η διπλοπροσωπία δεν είχε ακόμη εμφανιστεί: Αναφέρομαι στους δύο πρώτους αιώνες της εξάπλωσής του (τον 2ο και τον 3ο μ.Χ. αιώνα) περίοδο, για την οποία έχει κανείς την εντύπωση σε μεγάλο βαθμό, ότι αυτοί οι χριστιανοί είχαν πράγματι παραιτηθεί από την εγκόσμια ζωή και περίμεναν ανά πάσα στιγμή τη Δευτέρα Παρουσία, την επιστροφή του Χριστού επί της γης. Ως εκ τούτου, η επίγεια ζωή -συμπεριλαμβανομένης βεβαίως και της ζωής των πολιτικών θεσμών- έχανε κάθε σημασία, αφού ο Μεσσίας θα εμφανιζόταν από τη μια στιγμή στην άλλη.

Υπό αυτές τις συνθήκες, όταν τα άτομα ζουν μια ζωή, που μόνο κατ’ όνομα είναι, ζωή, σε απόλυτη ετοιμότητα και με τις αποσκευές ανά χείρας για το ταξίδι στον άλλο κόσμο, είναι δυνατό να φανταστούμε εφαρμογή της χριστιανικής ηθικής που να μην αποτελεί διαρκή διπλοπροσωπία. Από τη στιγμή όμως που οι χριστιανοί εγκαθίστανται μόνιμα στη ζωή της κοινωνίας, και επομένως από τη στιγμή, όπου ο χριστιανισμός αναγνωρίζεται (το 313 μ.Χ., επί Κωνσταντίνου) και στη συνέχεια γίνεται η υποχρεωτική θρησκεία για όλους τους κατοίκους της Αυτοκρατορίας επί ποινή διώξεων (384, ψήφισμα του Θεοδόσιου), η διπλοπροσωπία βρίσκεται στην καρδιά της χριστιανικής θέσμισης της κοινωνίας και η κατάσταση αυτή προεκτείνεται μέχρι τις μέρες μας με τη διάσταση ανάμεσα σε ένα δικαιολογητικό λόγο και στην πραγματικότητα.

Συμπεραίνοντας, ας επανέλθουμε σε δύο στοιχεία της άτυπης θέσμισης της κοινωνίας στην αρχαία Ελλάδα, δηλαδή τον έλεον και τη φιλίαν. Διαβάστε σχετικά ή ξαναδιαβάστε αυτό το υπέροχο χωρίο των «Ηθικών Νικομαχείων» (Η, 1155a 23-29), όπου ο Αριστοτέλης λέει, ότι πρόκειται για τη σημαντικότερη αρετή, σημαντικότερη ακόμη και από τη δικαιοσύνη, σε βαθμό που οι νομοθέτες δικαίως ασχολούνται περισσότερο με τη φιλία, παρά με τη δικαιοσύνη. Φράση πολύ περίεργη, που θα έπρεπε να αναλυθεί σε βάθος, τόσο σε σχέση με το ιστορικό ανάφορο, το οποίο έχει κατά νου ο Αριστοτέλης, όσο και για την κατανόηση της σημασίας της.

Όπως και να ‘χει το πράγμα, αντιμετωπίζει αρνητικά το γεγονός, ότι οι τύραννοι δεν συμβιβάζονται με τη φιλία μεταξύ πολιτών και προσθέτει, ότι αν η φιλία βασίλευε παντού στην πόλη, δεν θα υπήρχε ανάγκη δικαιοσύνης, διότι, όπως λέει η παροιμία, «τα πάντα είναι κοινά μεταξύ φίλων» («Ηθικά Νικομάχεια», Η, 1159 b 30). Χαράσσει έτσι ένα είδος προοπτικής – ορίου, ένα ιδεώδες, στο πλαίσιο του οποίου, ιδιαίτερα, το μεγάλο ερώτημα της διανεμητικής δικαιοσύνης (τι πρέπει να δοθεί σε ποιον;) δεν θα ετίθετο καν, δεδομένου, ότι δεν θα υπήρχε κανείς, που θα ήθελε να προστατεύσει τα αγαθά του ούτε θα είχε βλέψεις για τα αγαθά του άλλου, και όπου ακόμη και οι όροι «δικό μου» και «δικό σου» θα είχαν περιπέσει σε αχρησία.

--------------------------------

Το κείμενο του άρθρου αποτελεί απόσπασμα σεμιναρίου (1983) του Κορνήλιου Καστοριάδη, το οποίο έχει συμπεριληφθεί στην “Ελληνική ιδιαιτερότητα, Τόμος Β΄, Η Πόλις και οι νόμοι” (εκδ. Κριτική, Αθήνα, 2008, μετάφραση: Ζωή Καστοριάδη.) Από το Ιστολόγιο: Ο Υπνοβάτης