Παρασκευή 7 Ιουλίου 2017

ΑΡΗΣ ΒΕΛΟΥΧΙΩΤΗΣ: ΤΟ ΑΚΡΙΒΕΣ ΣΗΜΕΙΟ ΘΑΝΑΤΟΥ ΤΟΥ, ΠΕΖΟΠΟΡΙΚΟ ΚΑΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΜΝΗΜΗΣ 2017 - Του Γιάννη Μάγγου

Παρασκευή, Ιουλίου 07, 2017


ΑΡΗΣ ΒΕΛΟΥΧΙΩΤΗΣ ΟΙ ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΜΕΡΕΣ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ: ΤΟ ΑΚΡΙΒΕΣ ΣΗΜΕΙΟ ΘΑΝΑΤΟΥ ΤΟΥ ΠΕΖΟΠΟΡΙΚΟ ΚΑΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΜΝΗΜΗΣ 2017

Αποφάσισα να περπατήσω για μία ακόμα φορά στα μέρη που πέρασε τις τελευταίες μέρες της ζωής του ο Άρης Βελουχιώτης και οι σύντροφοί του.
Μαζί μου για πρώτη φορά και ο γιός μου, Βασίλειος.
Ξεκινήσαμε από το Βόλο το Σάββατο 17 Ιουνίου 2017. Σύμφωνα με τις μετεωρολογικές προβλέψεις και τις πληροφορίες που είχαμε, στην ευρύτερη περιοχή της Μεσούντας, χωριού του νομού Άρτας θα είχε βροχές και καταιγίδες.


ΣΑΒΒΑΤΟ 17 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 ΤΡΙΚΑΛΑ

Αλλάζουμε σχέδιο, πάμε μια βόλτα στο όμορφο Περτούλι και επιστρέφουμε στα Τρίκαλα, για να παρακολουθήσουμε την εκδήλωση που οργάνωσε Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΡΙΚΑΛΙΝΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΡΗ ΒΕΛΟΥΧΙΩΤΗ στις Παλιές Φυλακές Τρικάλων και πιο συγκεκριμένα στο «Μουσείο Τσιτσάνη». Ήταν μία ενδιαφέρουσα εκδήλωση με τίτλο «Αμφισβητώντας παλιές και νέες Βάρκιζες» με ομιλίες, τραγούδια, ποίηση, αφιερωμένη στη μνήμη του Άρη Βελουχιώτη. (ΦΩΤΟ 2,3,4,5)
ΦΩΤΟ 2
ΦΩΤΟ 3

ΦΩΤΟ 4
ΦΩΤΟ 5

18 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 ΠΟΛΥΝΕΡΙ (ΚΟΘΩΝΙ)


Μόλις τελείωσε η εκδήλωσε φεύγουμε και- μέσω Στουρναρέϊκων και Μοσχόφυτου- φθάνουμε περίπου στις 12.30 μ.μ. στο Πολυνέρι, όπου και κοιμηθήκαμε στον πρόναο της μονής Μεταμορφώσεως του Σωτήρος στην είσοδο του χωριού.(ΦΩΤΟ 6)


ΦΩΤΟ 6

ΠΟΛΥΝΕΡΙ (ΚΟΘΩΝΙ) 13 ΙΟΥΝΙΟΥ 1945

ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΒΑΓΓΕΛΗ ΓΚΟΝΕΖΟΥ ΓΙΑ ΤΙΣ ΤΕΛΕΤΑΙΕΣ ΜΕΡΕΣ ΤΟΥ ΑΡΗ

(Καταγραφή Γιάννης Μάγγος, 20 Ιουλίου 2002 στη Νέα Σκιώνη Χαλκιδικής.
Ο Βαγγέλης Γκονέζος ήταν δίπλα στον Άρη μέχρι και τη στιγμή του θανάτου του. Όσα κατά καιρούς είπε ή έγραψε γι΄αυτό το θέμα, δεν αμφισβητήθηκαν από κανένα).
«…Στις 13 Ιουνίου 1945 το βράδυ ξεκινάμε από το Κοθώνι το προκαθορισμένο δρομολόγιο: Μυρόφυλλο, Μεσούντα, γέφυρα Κοράκου, Άγραφα, Ρούμελη..Πίσω μας ακολουθούσαν οι διώκτες μας, στρατός και παρακρατικοί..»

ΕΝΕΔΡΑ ΣΤΟ ΧΟΙΡΟΛΑΚΚΟ

«…Θάταν η ώρα 11 μ.μ. περίπου όταν στην περιοχή Χοιρόλακκος, εκεί που κάνει καμπή το μονοπάτι προς το Μυρόφυλλο, δεχόμαστε αιφνιδιαστικά πυρά ενέδρας που (όπως μάθαμε αργότερα) είχαν στήσει μια ομάδα παρακρατικών με επικεφαλής έναν ονόματι Μουρελάτο αξιωματικό του στρατού..Στο σημείο αυτό κόβεται η φάλαγγα και ο Άρης μένει πίσω με 25 αντάρτες…Ο αρχηγός μας, ψύχραιμα όπως πάντα, παίρνει απόφαση να κατεβούμε από τη σάρα στον Άσπρο (Αχελώο) κι από εκεί να πάμε προς Μεσούντα…Μέρα να τη δεις τη σάρα και φοβάσαι, πως την κατεβήκαμε νύχτα;».

18 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 ΚΑΤΑΒΑΣΗ ΤΗΣ ΣΑΡΑΣ ΣΤΟ ΧΟΙΡΟΛΑΚΚΟ


Φεύγουμε το πρωί από το Πολυνέρι και σε λίγη ώρα είμαστε στο αντέρεισμα του Χοιρόλακκου. Ο καιρός ευτυχώς είναι καλός. Αμέσως επιχειρούμε κατάβαση στο ποτάμι από την ίδια σάρα. Για μένα είναι η δεύτερη φορά που κατεβαίνω, η πρώτη ήταν τον Ιούνιο του 2013. Σε πιάνει δέος ατενίζοντας το βάθος… Θυμηθήκαμε τα λόγια του Γκονέζου. Ήμασταν όμως αποφασισμένοι κι αυτό μας κράτησε ψύχραιμους μέχρι κάτω. Απαιτείται οπωσδήποτε ορειβατική εμπειρία, διότι είναι αρκετά τα επικίνδυνα σημεία μέσα στους γκρεμούς της σάρας… (ΦΩΤΟ 7,8)


ΦΩΤΟ 7

ΦΩΤΟ 8

Συνολική απόσταση με τους ελιγμούς για να βρίσκουμε διεξόδους μέσα στους γκρεμούς, 1500 μέτρα. Χρόνος κατάβασης 3.45΄. Μέγιστη κλίση 64%, μέση κλίση 51%!!! Στεκόμαστε για λίγο στο ποτάμι, προσπαθώντας να φανταστούμε πως κατεβήκαν νύχτα και πως πέρασαν από το ποτάμι απέναντι, πιασμένοι ο ένας από το λουρί του άλλου …
Επιστρέφουμε από ένα μισόκλειστο μονοπάτι που είχα εντοπίσει την προηγούμενη φορά. Κόβοντας θάμνους και πουρνάρια με το κλαδευτήρι που είχαμε μαζί μας, κατορθώσαμε να βγούμε στο μικρό οικισμό Μιλογόζι κι από εκεί στο Χοιρόλακκο…(ΦΩΤΟ 9,10,11)

ΦΩΤΟ 9

ΦΩΤΟ 10

ΦΩΤΟ 11

14 ΙΟΥΝΙΟΥ 1945 ΚΡΥΜΜΕΝΟΙ ΟΛΗ ΜΕΡΑ ΔΙΠΛΑ ΣΤΟ ΠΟΤΑΜΙ

Τα χαράματα οι αντάρτες αφού διάβηκαν το ποτάμι προς την πλευρά της Μεσούντας, παρέμειναν όλη την ημέρα κρυμμένοι στα πυκνά δένδρα και τους θάμνους της όχθης, διότι όπως είπε ο Γκονέζος: «αν μας αντιλαμβάνονταν από απέναντι, ήταν τόσο δύσκολη η θέση μας, που και με ένα όπλο θα μπορούσαν να μας κρατήσουν καθηλωμένους..».

14 ΙΟΥΝΙΟΥ ΒΡΑΔΥ-ΞΗΜΕΡΩΝΟΝΤΑΣ 15 ΙΟΥΝΙΟΥ 1945

ΦΩΤΟ 12

«…Όταν νύχτωσε κινηθήκαμε προς την κατεύθυνση της Μεσούντας. Ταλαιπωρηθήκαμε όλη τη νύχτα στους πυκνούς θάμνους και τους γκρεμούς μη μπορώντας να βρούμε το μονοπάτι..Χρειάστηκαν 10 ώρες για να διανύσουμε μία απόσταση τεσσάρων χιλιομέτρων. Το πρωί στις 15 Ιουνίου 1945 φθάσαμε στην περιοχή Αντές, στο ύψωμα Κερασιά που βρίσκεται ανατολικά της Μεσούντας και δυτικά της χαράδρας του Φάγγου. Δυστυχώς όπως αντιληφτήκαμε ήμασταν κυκλωμένοι από παντού…». (ΦΩΤΟ 12)



15 ΙΟΥΝΙΟΥ 1945 ΣΤΗΝ ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ ΑΝΤΕΣ

Από την άλλη πλευρά του ποταμιού, στο Μιλογόζι, κατέφθασαν οι παρακρατικοί του Μόκα από τα Άγραφα, καθώς και στρατός.
Πιο πάνω από τον Αντέ, κατεβαίνουν το βουνό και τους πλησιάζουν σιγά-σιγά οι παρακρατικοί της ομάδας του Βόιδαρου, οι οποίοι κατά το απόγευμα, αφού εξουδετέρωσαν τους σκοπούς, άνοιξαν πυρά κατά των ανταρτών του Άρη..

15 ΙΟΥΝΙΟΥ 1945 ΑΠΟΓΕΥΜΑ ΞΑΝΑ ΠΙΣΩ ΠΡΟΣ ΤΟ ΠΟΤΑΜΙ

«…Ο Άρης ψύχραιμα δίνει εντολές και καθορίζει σημείο συγκέντρωσης το ποτάμι. Κατηφορίζουμε όσο πιο γρήγορα μπορούμε, για να αποφύγουμε τα πυρά του εχθρού. Το μέρος είναι απότομο, δύσβατο και βραχώδες. Οι υπόλοιποι της ομάδας μας θα είχαν φτάσει στο ποτάμι, όταν ο Άρης, ο Τζαβέλας, εγώ, ο γέρο Κόζιακας και ο Λέων, ήμασταν ακόμα ψηλά. Αιτία της αργοπορίας μας ήταν ότι εκεί που είναι μια σάρα ο Άρης έπεσε και χτύπησε…»
(ΦΩΤΟ 13, 14 , 15,16))
ΦΩΤΟ 13

ΦΩΤΟ 14

ΦΩΤΟ 15
ΦΩΤΟ 16

ΣΤΟ ΦΑΓΓΟ

«Βοηθώντας τον αρχηγό μας, κατεβήκαμε μέσα στη χαράδρα του Φάγγου, κάτω από το ύψωμα Μούλκες..».
Σ΄αυτό το μέρος υπάρχει ένας μικρός καταρράκτης και από κάτω σχηματίζονται δύο μικρές βάθρες. Προξενεί εντύπωση το γεγονός ότι παρόλο που είχαν περάσει 57 χρόνια, οι περιγραφές του Γκονέζου ήταν επακριβείς.
«…Η ώρα θα ήταν 9 μ.μ. Από την πλευρά του Μυρόφυλλου ένα εχθρικό πολυβόλο χτυπούσε κατ΄άξονα τη ρεματιά. Μπροστά μας σκοτώνεται ο γέρο Κόζιακας και πέφτει μέσα στη λιμνούλα. Μετά από λίγο τραυματίζεται ο Λέων στο πρόσωπο. Ο Άρης στέκονταν δίπλα σε κάπως απυρόβλητο μέρος. Ο Τζαβέλας ήταν πιο κάτω και προσπαθούσε να βρει τρόπο να κατέβουν προς τον Αχελώο…».
Να σημειώσουμε ότι η χαράδρα του Φάγγου είναι γεμάτη μικρούς καταρράκτες και αδιάβατους γκρεμούς, όπως διαπιστώνει όποιος επισκέπτεται την περιοχή

15 ΙΟΥΝΙΟΥ 1945 ΤΟ ΒΡΑΔΥ. ΘΑΝΑΤΟΣ ΣΤΟ ΦΑΓΓΟ


«…Σε μια στιγμή ακούμε τον Άρη να μας λέει: Έζησα 42 χρόνια και καλά και άσχημα. Κοιτάξτε εσείς τι θα κάνετε τώρα. Αμέσως βγάζει το πιστόλι του και αυτοκτονεί μπροστά μας, με μια σφαίρα στο κεφάλι, χωρίς να προλάβουμε να αντιδράσουμε…»……….(ΦΩΤΟ 17,18)

ΦΩΤΟ 17

ΦΩΤΟ 18


Ο Γκονέζος με το Λέοντα προχωρούν λίγο πιο κάτω βρίσκουν τον Τζαβέλα και του ανακοινώνουν την αυτοκτονία του Άρη. Μόλις επέστρεψαν στον νεκρό αρχηγό τους, ο Τζαβέλας πάει κοντά, βγάζει μια χειροβομβίδα, τους λέει να απομακρυνθούν, την απασφαλίζει και αυτοκτονεί πέφτοντας δίπλα του.
(ΦΩΤΟ 19,20)
ΦΩΤΟ 19

ΦΩΤΟ 20

ΓΚΟΝΕΖΟΣ ΚΑΙ ΛΕΩΝ, 52 ΩΡΕΣ ΚΡΥΜΜΕΝΟΙ ΣΕ ΜΙΑ ΤΡΥΠΑ

Τώρα ο Γκονέζος με το Λέοντα, μη βρίσκοντας προς τα κάτω διέξοδο για να κατέβουν στον Αχελώο, γυρίζουν προς τα πάνω και περνούν ανάμεσα από τους νεκρούς συντρόφους τους.

Ο Άρης και ο Τζαβέλας ήσαν πεσμένοι, σχεδόν αγκαλιασμένοι, στο δεξιό μέρος της ρεματιάς και ο γέρο Κόζιακας μέσα στο νερό.

ΦΩΤΟ 21
Προσπερνούν και σκαρφαλώνουν προς τα πάνω μέσα στη χαράδρα. «Σε μικρή απόσταση συναντήσαμε δύο πέτρες ενωμένες που πάνω τους κυλούσε το λίγο νερό της ρεματιάς και κάτω είχαν ένα άνοιγμα που χωρούσε δύο έως τρία άτομα…». Μπήκαν αμέσως μέσα. Την επόμενη μέρα 16-6-1945 νωρίς το πρωί, πέρασαν προς τα κάτω, στο ένα μέτρο δίπλα τους, μία ομάδα παρακρατικών, χωρίς να τους δούνε.(ΦΩΤΟ 21)

Ο Γκονέζος είχε την ψυχραιμία μάλιστα να τους μετρήσει και να βρει ότι ήταν 33. Ύστερα από αρκετή ώρα ξαναπέρασαν προς τα πάνω.
Ο Γκονέζος με το Λέοντα έμειναν εκεί στην τρύπα, κρυμμένοι για 52 ώρες!!!
Στις 17 Ιουνίου 1945 μόλις πήρε να νυχτώνει βγήκαν και προχώρησαν προς τους νεκρούς:

«…Φθάνοντας εκεί αντικρίσαμε ένα τρομερό θέαμα. Τον Άρη, του πήραν τη στολή και τον οπλισμό του, του κόψανε το κεφάλι, τα χέρια από τους ώμους και τα πόδια από τα γόνατα και κάτω. Τον Τζαβέλα, του κόψανε το κεφάλι και δεξί χέρι. Ήταν ένα φρικιαστικό θέαμα…Με τα μάτια γεμάτα δάκρυα, αποχαιρετήσαμε για τελευταία φορά τον αρχηγό μας και τους άλλους συντρόφους και φύγαμε...».

Αφού ταλαιπωρήθηκαν αρκετά, τελικά κατάφεραν να φτάσουν στο ποτάμι και βγήκαν κολυμπώντας απέναντι. Από εκεί ο μεν Λέοντας επέστρεψε στην ιδιαίτερη πατρίδα του τη Σπερχειάδα, όπου και συνελήφθη. Είναι γνωστό ότι στο δικαστήριο που έγινε στη Λάρισα, για να γλυτώσει τη ζωή του, κατέθεσε ένα σωρό «βρωμιές» εις βάρος του Άρη.

Ο Γκονέζος πήγε πρώτα στους Μελισσουργούς Άρτας, στο χωριό του, από εκεί στη Γιουγκοσλαβία, στο Μπούλκες. Πήρε μέρος στον Εμφύλιο και μετά τη λήξη του βρέθηκε στην Τασκένδη. Επέστρεψε στην Ελλάδα το 1976. Πέθανε το 2003.

18 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 ΜΕΣΟΥΝΤΑ ΑΡΤΑΣ

ΣΤΟ ΚΑΦΕΝΕΙΟ ΤΟΥ ΝΙΚΗΤΑ ΓΑΛΑΖΟΥΛΑ


ΦΩΤΟ 22
Από το Χοιρόλακκο, έχοντας αριστερά μας τον Αχελώο ποταμό και τη χαράδρα του Φάγγου, περνάμε το Μυρόφυλλο, κατηφορίζουμε προς το ποτάμι, φτάνουμε στη Μεσούντα και σταματάμε στο καφενείο του Νικήτα Γαλαζούλα, που τον γνωρίζω εδώ και πολλά χρόνια. Όλη η οικογένεια μας υποδέχτηκε με χαρά, μαζί και τα 5 μικρά εγγόνια του, όλα παιδιά του γιού του Νίκου. Αφού φάγαμε καθίσαμε και με τους υπόλοιπους θαμώνες στην αυλή του καφενείου. Η κουβέντα που ακολούθησε ήταν ευχάριστη και με έντονα πολιτική χροιά για τα προβλήματα που περνάει ο τόπος. Η συζήτηση φυσιολογικά κατέληξε στον Άρη Βελουχιώτη, στις συνθήκες του θανάτου του, στο γεγονός ότι τα κεφάλια τους τα φέραν πρώτα στη Μεσούντα, κυρίως όμως στο κατά πόσο είναι επίκαιρες οι ιδέες του σήμερα.(ΦΩΤΟ 22)

19 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 ΣΤΟΝ ΑΧΕΛΩΟ

Ο καιρός είναι καλός. Στις 8 το πρωί κατηφορίζουμε για τον οικισμό Στενό όπου και αφήσαμε το αυτοκίνητο. Η πεζοπορία μας προς το Φάγγο , γίνεται από το μοναδικό μονοπάτι το οποίο προχωράει κατά μήκος του Αχελώου. Σε αρκετά σημεία είναι σκαμμένο πάνω στους απότομους βράχους και γκρεμούς που ορθώνονται κατά μήκος του ποταμιού. Σε αρκετά σημεία έχουν τοποθετηθεί συρματόσχοινα και έτσι η διαδρομή είναι ασφαλής ακόμα και για αυτούς που δεν έχουν ορειβατική εμπειρία. Σύντομα φθάνουμε εκεί που η χαράδρα του Φάγγου «συναντά» τον Αχελώο. Κατεβαίνουμε στο ποτάμι στο μέρος όπου στις 14 Ιουνίου 1945 ο Άρης και οι αντάρτες του παρέμειναν κρυμμένοι όλη την ημέρα. Απέναντι ανατολικά η σάρα του Χοιρόλακκου. Δίπλα μας κυλάει ο μυθικός Αχελώος μουρμουρίζοντας ασταμάτητα….(ΦΩΤΟ 23,24)

ΦΩΤΟ 23

ΦΩΤΟ 24



ΣΤΟ ΑΚΡΙΒΕΣ ΣΗΜΕΙΟ ΘΑΝΑΤΟΥ ΤΟΥ ΑΡΗ


«Στη ράχη του Μυρόφυλλου
στο ρέμα της Μεσούντας
λίγα λουλούδια μάζεψα
και πάω να προσκυνήσω
το σταυραϊτό της λευτεριάς
τον Άρη Βελουχιώτη»
(από λαϊκό μοιρολόϊ)( ΦΩΤΟ 25)

ΦΩΤΟ 25

Συνεχίζουμε την πορεία μας κι ανεβαίνουμε με δυσκολία μέσα από τη χαράδρα του Φάγγου μέχρι το σημείο όπου το 2005 η οικογένειά του καθώς και συναγωνιστές του, τοποθέτησαν μία αναμνηστική πλακέτα. Τώρα στη θέση της υπάρχουν τρείς άλλες που κατά καιρούς έχουν τοποθετήσει σύλλογοι και οργανώσεις. Εδώ όμως δεν είναι το πραγματικό σημείο θανάτου του Άρη. Συνεχίζουμε προς το ακριβές σημείο. Όχι όμως μέσα από τη χαράδρα του Φάγγου. Αυτό είναι αδύνατο. Ανεβαίνουμε παράλληλα από τη δυτική πλευρά της χαράδρας, προχωρώντας μέσα από πυκνή βλάστηση και απότομα μέρη. Το κλαδευτήρι πάλι έκανε καλή δουλειά. Περνάμε μέσα από τη σάρα όπου ο Άρης είχε πέσει και χτυπήσει σύμφωνα με τη μαρτυρία του Γκονέζου. Κουραστήκαμε αρκετά, αλλά γνωρίζοντας την τοποθεσία από παλιότερες επισκέψεις, δεν μπερδευτήκαμε κι έτσι προσεγγίσαμε μετά από (ΦΩΤΟ 26,27)
ΦΩΤΟ 26

ΦΩΤΟ 27
αρκετή ώρα το ακριβές σημείο θανάτου του Άρη Βελουχιώτη και των συντρόφων του. Η τοποθεσία είναι όπως ακριβώς την περιγράφει ο Βαγγέλης Γκονέζος στην αφήγησή του. Παλιότερα αρκετοί κάτοικοι της Μεσούντας μου επιβεβαίωσαν ότι αυτό είναι το σημείο, μάλιστα ο Αποστόλης Σιώτας ο οποίος είχε τα ζώα του κοντά σ΄αυτή την περιοχή, με οδήγησε ο ίδιος στο σημείο πριν από 14 χρόνια.
Καθόμαστε αρκετή ώρα σκεφτικοί κι αμίλητοι. Μπροστά μας, ο καταρράκτης με τις δύο λιμνούλες. Στη μία είχε πέσει μέσα νεκρός ο γέρο Κόζιακας. Δίπλα ορθώνεται ο βράχος που στη βάση του έδωσαν τέλος στη ζωή τους ο Άρης κι ο Τζαβέλας, κυνηγημένοι από θεούς και δαίμονες…

Άραγε οι ιδέες του Άρη είναι επίκαιρες ή τις πήρε το ποτάμι;

ΒΟΛΟΣ ΙΟΥΝΙΟΣ 2017 

Γιάννης Μάγγος
danimag55@gmail.com

Copyright © 2014-15 Απόψεις επώνυμα™ is a registered trademark.

Designed by Templateism. Hosted on Blogger Platform.